خیلی از اوقات، هنگام امتحان دادن راه حل سوالات را می دانیم اما به جواب اشتباه می رسیم و یا اینکه اصلا نمی توانیم آن را حل کنیم. این جا است که به معضلی به نام “استرس” برمی خوریم. البته باید یادآور شویم که استرس به اندازه ی کم مفید است و در واقع موتور محرک انسان به شمار می آید و ممکن است در جلسه ی آزمون به کمکتان بیاید. حتما برای شما هم پیش آمده است که قادر به پاسخ دادن سوالی در حالت عادی نبوده اید اما سر جلسه ی امتحان در کمال ناباوری موفق به حل آن شده اید! اما اگر میزان استرس از اندازه ی معمول خود بیش تر شود، قدرت فکر کردن را از آدم می گیرد و آرامش شخص را بر هم می زند. دانش آموزان کنکوری در روزهای آخر، پس از یک سال زحمت کشیدن ممکن است دچار استرس و نگرانی شوند. پس بهتر است از حالا، که به دوران برگزاری آزمون های جامع و در نهایت به آزمون کنکور نزدیک می شویم، با نکاتی برای کنترل استرس آشنا شوند. البته اگر کنکوری هم نیستید بهتر است بدانید چطور می توانید استرس خود را برای شرکت در آزمون های مختلف کنترل کنید
۱. خواب کافی و مناسب
دکتر درستی، متخصص تغذیه، به داوطلبان کنکور توصیه می کند که در شب های نزدیک به کنکور شام سبکی بخورند تا راحت تر بخوابند و در وعده های روزانه هم، غذاهای حاوی کربوهیدرات های پیچیده مثل نان، برنج و سیب زمینی بخورند چرا که این مواد در طول روز به تدریج آزاد شده و توانایی ذهنی را گسترش می دهند.دکتر عشایری، متخصص اعصاب و روان هم می گوید از آنجایی که در کنکور سرعت، دقت و صحت مطرح است، بنابراین داشتن خواب منظم و تغذیه مناسب برای داوطلبان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بنابراین چون مغز محل یادگیری و حافظه مکان پردازش است، خانواده ها باید به تغذیه مناسب، خواب کافی و تفریح سالم فرزندان خود توجه بیشتری داشته باشند. دکتر عشایری به کلیه داوطلبان توصیه می کند از تمرین و مطالعه در شب کنکور پرهیز کنید، زیرا با بر هم زدن سیستم بدنی شما، استرس مضاعفی را به شبکه عصبی وارد می کند و این واکنش به صورت خستگی و احساس دلهره بیش از حد منجر به اختلال در حافظه و یادگیری می شود
۲-زیاد فکر و خیال نکنید
داشتن کمی استرس برای داوطلب طبیعی است و می تواند خلاقیت را در داوطلب ایجاد کند و به زندگی او نظم دهد و موجب افزایش کارایی در زندگی او شود. دکتر یوسف سمنانی، روان پزشک، اعتقاد دارد که اصولا امتحان بدون اضطراب و استرس غیرطبیعی است. دکتر سمنانی می گوید وجود اندکی اضطراب میزان یادگیری و دقت برای پاسخگویی به سوالات را بیشتر می کند. اضطراب هنگامی نگران کننده است که در عملکرد فرد تاثیر منفی داشته باشد که البته مرز بین اضطراب طبیعی و غیرطبیعی باید شناسایی و درصدد رفع آن برآمد .دکتر سمنانی یادآور می شود در برخی از افراد اضطراب به صورت علایم جسمی نظیر شکم درد و سردرد تظاهر می کند که گاهی به افت تحصیلی منجر می شود. برای رفع این اضطراب باید قبل از امتحان از روش هایی نظیر ریلکسیشن(relaxation) استفاده کرد.
ریلکسیشن: ریلکس و آرام شدن چیزی بیشتر از دراز کشیدن جلوی تلویزیون است. برای برطرف کردن استرس، ریلکس کردن، تنش موجود در بدن و ذهن شما را کاهش می دهد. چند فرم خوب از ریلکس کردن، یوگا، تای چی و مدیتیشن است. مانند هر مهارتی، ریلکس کردن هم به تمرین نیاز دارد. تنفس عمیق شکلی از ریلکس کردن است که شما با تمرین در خانه هم می توانید یاد بگیرید. مهارت بسیار مفیدی است که شما روز خود را با آن شروع کنید و به پایان ببرید. بعد از تمارین زیاد قادر خواهید بود این مهارت را هر زمان که احساس استرس کردید، به کار ببندید.
در حالتی راحت قرار بگیرید در شرایطی که پاهایتان روی زمین قرار دارد و دست هایتان روی هم یا کنارتان قرار گرفته اند. چشمانتان را ببندید.
خودتان را در جایی پر از صلح و آرامش تصور کنید. شاید شما روی ساحل دراز کشیده اید، در کوهستان پیاده روی می کنید یا روی ابرها روان هستید. این تصویر را در ذهن نگه دارید.
داشتن کمی استرس برای داوطلب طبیعی است و می تواند خلاقیت را در داوطلب ایجاد کند و به زندگی او نظم دهد و موجب افزایش کارایی در زندگی او شود.
۳ عدم استفاده از داروهای آرام بخش
درباره این که داوطلبان نباید از داروهای خواب آور یا آرام بخش استفاده کنند، احتمالا نباید خیلی توضیح داد. متخصصان می گویند به جز استامینوفن ساده، آن هم در صورت سردرد، هیچ داروی دیگری نباید مصرف کرد. دکتر سید علی کشاورز، متخصص می گوید اگر داوطلبان کنکور احساس استرس شدیدی دارند، می توانند ۱ تا ۲ لیوان “جوشانده لیمو عمانی”، “گل گاو زبان” و “سنبل الطیب” مصرف کنند .
۴ لبنیات بخورید، اگر می توانید
برای کاهش استرس، به داوطلبان کنکور توصیه می شود از مصرف لبنیات غافل نشوند؛ به ویژه خوردن یک لیوان شیر ولرم قبل از خواب شبانه می تواند در برقراری آرامش نقش بسزایی داشته باشد. نکته اینجاست که خیلی از داوطلبان کنکور (وهمین طور غیر داوطلبان کنکور) به وعده غذایی صبحانه اهمیتی نمی دهند، در صورتی که نخوردن صبحانه، حتی می تواند باعث ایجاد عوارضی مثل افت قند خون، سستی و بی حالی، عصبانیت، بی حوصلگی، افسردگی و عدم انگیزه مطالعه و در نتیجه همه این ها، افزایش میزان استرس فرد شود .البته استفاده از لبنیات، نظر همه متخصصان نیست. چرا که اضطراب باعث به هم ریختن سیستم گوارشی می شود و به همین دلیل به افرادی که تجربه های ناخوشایندی با شیر داشته اند، توصیه می شود یک روز قبل از آزمون شیر نخورند
۵.مرور دروس هم حدی دارد !
دکتر سید سعید صدر، روان پزشک و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، با تاکید بر این که داوطلبان کنکور در روزهای پایانی از مرور مطالب خوانده شده خودداری کنند، می گوید داوطلبان با تست زنی دانسته های خود را محک بزنند. دکتر صدر با اشاره به این که داوطلبان کنکور با فعالیت بدنی به خود آرامش بدهند، تاکید می کند داوطلبان در روزهای پایانی نیم ساعت از وقت خود را به ورزش هایی همچون پیاده روی، نرمش و یا شنا اختصاص دهند و در این روزها هیچ وعده غذایی را از برنامه خود حذف نکنند .
۶.تنظیم ساعت بیولوژیک
حالات بدنی برحسب عادت در ساعات مختلف متفاوت است. کسی که عادت دارد بعدازظهرها دو ساعت بخوابد، اگر یک روز برای خوابیدن فرصت پیدا نکند، احساس خمودگی و کسالت می کند. کسی که عادت دارد در ساعات معینی مطالعه کند، در صورتی که بخواهد به اجبار این ساعات را تغییر دهد، نتیجه کمتری از مطالعه اش خواهد گرفت. به همین ترتیب ما به تجربه در ساعات متفاوت، عادات مختلفی پیدا کرده و بدن خود را با این شرایط تطبیق می دهیم .
دکتر درستی می گوید داوطلبان در روز کنکور حتماً باید سر ساعت معینی از خواب بیدار شوند تا بتوانند مسیر محل سکونت تا محل آزمون را طی کنند و سر جلسه حاضر شوند. اگر در روزهای پایانی تا ساعات دیروقت شب برای درس خواندن بیدار بمانند، صبح دیر بلند شوند، هر موقع که خواستند صبحانه بخورند و خلاصه برنامه ثابت و یکنواختی منطبق با شرایط روز کنکور نداشته باشند، روز کنکور دچار مشکل می شوند .
۷. با خودتان مثبت حرف بزنید
با خود حرف زدن یکی از راه های مقابله با استرس است. ما همیشه با خودمان حرف می زنیم؛ بعضی وقت ها بلند حرف می زنیم و بیشتر اوقات در سکوت. این صحبتی که با خودمان می کنیم می تواند مثبت و یا منفی باشد. اگر منفی باشند باعث افزایش استرس می شوند. اگر مثبت باشد باعث می شود که شما بر استرس خود کنترل داشته باشید و آرام بمانید. با تمرین می توانید فکرهای منفی خود را به مثبت تبدیل کنید
۸. شادابی تان را حفظ کنید
آرامش با شادابی ارتباط مستقیم دارد. آن قدر حجم کار خود را زیاد نکنید و آن قدر به خود سخت نگیرید که هرچه به کنکور نزدیک تر شوید، خستگی و بی حوصلگی شما را فراگیرد. باید آن قدر سرحال و شاداب باشید که وقتی به روز کنکور می رسید با روحیه ای آماده سر جلسه آماده شوید. برای سرحالی و شادابی، رعایت چند نکته لازم است. اول نظم که درباره آن صحبت شد. دوم ورزش و نرمش که حتماً باید هر روز انجام شود. هر قدر که برایتان امکان پذیر است، بخصوص اول صبح، حرکات ورزشی انجام دهید. این توصیه را برای روز کنکور هم فراموش نکنید. سوم تغذیه مناسب است.
۹. توکل کنید
این را بدانید که شما یک سال زحمت خود را کشیده اید و کسی که زحمت کشیده باشد، مزد زحماتش بی نصیب نخواهد ماند. پس به خدا توکل کنید و به راز و نیاز با او بپردازید. چرا که راز و نیاز با خدا آرامش عجیبی در دل ایجاد میکند!
