زبان و ادبیات عربی

نام رشته: زبان و ادبیات عربی

مردم کشور ما امروزه بیش از گذشته نیاز به آشنایی با زبان و ادبیات عربی دارند چرا که عربی زبان اول جهان اسلام و زبان فرهنگ تمدن بیشتر کشورهای مسلمان است و ما برای اتحاد، همدلی و همزبانی با جهان اسلام و بهره گیری از منابع اصلی اسلامی و تحقیقاتی که در این زمینه انجام می شود و همچنین تسلط بر زبان و ادبیات فارسی که از زبان و ادبیات عربی بسیار تأثیر پذیرفته است، باید به زبان و ادبیات عرب مسلط باشیم. از همین رو طبق ماده 16 قانون اساسی کشورمان، درس عربی یک از دروس تمامی دانش آموزان از سال اول راهنمایی تا پایان دوره متوسطه است و این تنها درسی است که در قانون اساسی بر آن تأکید شده است.

دانشجوی زبان و ادبیات عربی با تاریخ و ادبیات عرب، متون مختلف نظم و نثر دوره های مختلف، فن ترجمه از عربی به فارسی و بالعکس، علوم بلاغی و عروض و قافیه در زبان و ادبیات عرب آشنا می شود.

توانایی‌های مورد نیاز و قابل توصیه

زبان و ادبیات عربی تنها رشته زبان‌های خارجه است که فقط از داوطلبان گروه علوم انسانی دانشجو می پذیرد و در واقع این رشته یکی از رشته های گروه آزمایشی علوم انسانی محسوب می شود.زبان و ادبیات فارسی و عربی وامدار یکدیگر هستند و این دو زبان چنان درآمیخته اند که بسیاری از استادان و ادیبان ما معتقدند زبان عربی یک زبان بیگانه نیست و از همین رو در اکثر دانشگاهها رشته زبان و ادبیات عربی در کنار رشته زبان و ادبیات فارسی در دپارتمان دانشکده ادبیات قرار دارد و جزوی از رشته های گروه علوم انسانی محسوب می شود. البته زبان عربی باید یک آزمون اختصاصی داشته و داوطلبان تمامی گروههای آزمایشی اجازه شرکت در این آزمون را داشته باشند چون گاهی اوقات یک داوطلب ریاضی نیز به رشته زبان و ادبیات عربی علاقمند است و مایل است در کنار رشته های فنی، این رشته را نیز انتخاب کند و استعداد و علاقه لازم را نیز در این زمینه دارد.

علاقه و انگیزه در این رشته مثل سایر رشته ها حرف اول را می زند. همچنین دانشجوی زبان و ادبیات عربی باید به ادبیات فارسی و زبان عربی تسلط نسبی داشته باشد و در کنار این توانمندی ها اگر به زبان عربی به عنوان زبان وحی نگاه کند، با عشق و علاقه بیشتری رشته تحصیلی خود را ادامه می دهد.

عده ای از استادان رشته عربی معتقدند که دانشجوی این رشته در بدو ورود باید بتواند به زبان عرب صحبت کند اما برخی دیگر معتقدند که در رشته زبان و ادبیات عربی دانشجو باید در ادبیات قوی باشد یعنی باید بتواند متون و اشعار عربی را به راحتی بخواند و اعراب گذاری کند. البته دانشجویان این رشته باید از ترم اول توان تکلم به زبان عربی را داشته باشند و دروس ادبیات عربی نیز به زبان عربی به آنها ارائه گردد. اما اگر چنین توانی را دانشجو نداشته باشد باید حداقل به قواعد، لغت و بلاغت زبان عربی تا حد کتب عربی دبیرستان مسلط باشد.

برای موفقیت در رشته های زبانهای خارجه و از جمله رشته زبان عربی باید استعداد زبان آموزی داشت، استعدادی که تا حدودی ذاتی است و با تلاش و پشتکار بارور می شود. البته هستند کسانی که در زمینه زبان آموزی استعداد چندانی نداشتند ولی در رشته زبان و ادبیات عربی موفق شده اند. افرادی که پس از فارغ التحصیلی در زمینه ادبیات عربی فعالیت کرده و کمتر به زبان عربی پرداخته اند.

 

 

نکات تکمیلی

باتوجه به اینکه فارغ‌التحصیلان دوره‌های کارشناسی ارشد و دکترا از توانایی بیشتری نسبت به فارغ‌التحصیلان دوره کارشناسی برخوردارند و با توجه به مطالعات بیشتر می‌توانند در زمینه‌های تخصصی‌تری فعالیت نمایند، لذا در موسسه‌های محل جذب دانشجویان کارشناسی و نیز در سازمان‌های مختلف مسئولیت‌های بالاتر و مهمتر علمی و پژوهشی را می‌توانند عهده‌دار شوند. برای مثال می‌توانند در دانشگاهها به عنوان اعضای هیات علمی پذیرفته شوند و کارهای اجرایی را برعهده گیرند. همچنین در مراکز تحقیقاتی و انتشاراتی به عنوان محقق و مترجم مشغول به کار شوند همچنین در وزارت ارشاد و امور خارجه به عنوان رایزن فرهنگی سفارتخانه‌های جمهوری اسلامی ایران در کشورهای عربی مشغول به کار شوند.

گرایش‌های مقطع کارشناسی

در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشورمان نیز این رشته در دو گرایش زبان و ادبیات عربی و دبیری زبان و ادبیات عربی ارائه می شود.

رشته‌های مشابه و نزدیک به این رشته

زبان و ادبیات فارسی

وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر

در برخی از دانشگاههای کشور در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری رشته زبان و ادبیات عرب دانشجو پذیرفته می‌شود. در این رشته گرایش‌ خاصی در دوره کارشناسی ارشد و دکترا ارائه نمی‌شود. فقط همان رشته زبان و ادبیات عربی در دوره تحصیلات تکمیلی ادامه پیدا می‌کند. ولی هر دانشجو می‌تواند با توجه به علاقه و توانایی‌های خود در یک زمینه تخصصی ادبیات عربی مهارت بیشتری بدست آورد.

 

درس‌های اصلی و اختصاصی رشته‌ زبان و ادبیات عرب در مقطع کارشناسی
آزمایشگاه 1 و 2 و 3	صرف 1 و 2
نحو 1 و 2	ترجمه و تجوید قرآن کریم
روش تحقیق و مأخذ شناسی	مکالمه 1 و 2 و 3
تمرین صرف و نحو 1 و 2	متون حدیث
ادب متعهد اهل بیت	روزنامه ها و مجلات عربی
ادب سیاسی در دوره اسلام	قرائت متون عرفانی
ادبیات تطبیقی	فن ترجمه
انشاء 1 و 2 و 3	علوم بلاغی 1 و 2
زبان خارجی تخصصی 1 و 2	متون نهج البلاغه
ترجمه از عربی به فارسی و بالعکس	عروض و قافیه
فقه اللغه	قرائت متون تفسیری قرآن کریم
نامه نگاری و خلاصه نویسی	نقد ادبی
متون نظم و نثر از سقوط بغداد تا عصر حاضر	تاریخ ادبیات از سقوط بغداد تا عصر حاضر
متون نظم و نثر دوره عباسی اول	تاریخ ادبیات دوره عباسی اول
متون نظم و نثر عباسی دوم	تاریخ ادبیات دوره عباسی دوم
متون نظم و نثر دوره اندلس	متون نظم و نثر دوره معاصر 1 و 2
تاریخ و ادبیات دوره معاصر 1 و 2	متون نظم و نثر عربی در ایران از آغاز تا سقوط بغداد
متون نظم و نثر عربی در ایران از سقوط بغداد تا دوره معاصر	تاریخ ادبیات از دوره جاهلی تا پایان دوره اموی
متون نظم و نثر از جاهلی تا پایان دوره اموی

منبع: خبرنامه دانشجویان ایران