مهندسی برق

نام رشته: مهندسی برق

یکی از بهترین تعریف هایی که از مهندسی برق شده است، این است که محور اصلی فعالیت های مهندسی برق، تبدیل یک سیگنال به سیگنال دیگر است. البته این سیگنال ممکن است شکل موج ولتاژ یا شکل موج جریان و یا ترکیب دیجیتالی یک بخش از اطلاعات باشد.

برای مثال وقتی ما با تلفن صحبت می کنیم در مرحله اول به دستگاهی به نام میکروفون نیاز داریم که صحبت های ما را تبدیل به سیگنال های الکتریکی کند تا این سیگنال ها به خطوط تلفن منتقل گردد. سپس در طرف دیگر به دستگاهی نیاز داریم که سیگنال های رسیده را به سیگنال های صوتی تبدیل کند تا فرد مقابل بتواند صدای ما را بشنود و مکالمه تلفنی برقرار گردد .

انرژی اگر بنیادی ترین رکن اقتصاد نباشد، یکی از ارکان اصلی آن به شمار می آید و در این میان برق به عنوان عالی ترین نوع انرژی جایگاه ویژه ای دارد. تا جایی که در دنیای امروز میزان تولید و مصرف این انرژی در شاخه تولید، شاخص رشد اقتصادی جوامع و در شاخه خانگی و عمومی یکی از معیارهای سنجش رفاه محسوب می شود.

به همین دلیل در بسیاری از کشورها، صنعت برق به عنوان صنعت مادر یا مادر صنایع به شمار می آید. صنعتی که برای توسعه و پیشرفت نیازمند نیروهای جوان ، کارآمد و دارای تحصیلات عالی است و از همین رو در دانشگاههای معتبر جهان رشته مهندسی برق یکی از رشته های مهم، علمی و کاربردی می باشد.

دانش آموختگان این رشته می توانند در زمینه های طراحی، ساخت، بهره برداری، نظارت، نگهداری، مدیریت و هدایت عملیات سیستم هاعمل نمایند.

توانایی های مورد نیاز و قابل توصیه
توانایی علمی

مهندسی برق نیز مانند مابقی رشته های مهندسی بر مفاهیم فیزیکی و اصول ریاضیات استوار است و هر چه دانشجویان بهتر این مفاهیم را درک کنند، می توانند مهندس بهتری باشند. در این میان گرایش الکترونیک وابستگی شدیدی به فیزیک بخصوص فیزیک الکترونیک و فیزیک نیمه هادی هادارد. در گرایش مخابرات نیز درس فیزیک اهمیت بسیاری دارد زیرا دروس اصلی این رشتهبخصوص در شاخه میدان شامل الکترومغناطیس و امواج می شود. داشتن ضریب هوشی بالا و تسلط کافی بر ریاضیات، فیزیک و زبان خارجی ازضرورتهای ورود به این رشته است.

علاقمندی‌ها

دانشجوی برق باید ذهنی خلاق و تحلیل گر داشته باشد.همچنین به کار با وسایل برقی علاقه داشته باشد چون گاهی اوقات با دانشجویانی روبرومی شویم که در ریاضی و فیزیک قوی هستند اما در کارهای عملی ضعیف اند. چنین دانشجویانی برای رشته های مهندسی مناسب نیستند و بهتر است رشته های ذهنی و انتزاعی مثل ریاضی یا فیزیک را انتخاب کنند.

توانایی های فارغ التحصیلان کارشناسی ارشد و دکتری

در دوره کارشناسی ارشد و دکتری، که بیش از آموزش، پژوهش و تحقیق در آنها مد نظر قرار می گیرد، عمدتاً جنبه های نظریه ای و محاسباتی آن دانش مطرح می شود . بنابراین تواناییهایی که در این مقطع به دست می آید تواناییهای محاسباتی، نظریه ای و علمی خواهد بود که اینتوانایی ها در رساله دکتری، برای اجرای یک طرح تحقیقاتی، کاربردی کردن یک موضوع،از میان برداشتن معضلات آن موضوع علمی و یا راه حل صنعتی، نقش مهمی خواهد داشت .در رشته برق هر یک از چهار گرایش موارد مشخص و برجسته ای وجود دارد که می توان دردوره دکتری و یا کارشناسی ارشد به طور خاص تر روی آنها کار کرد.

در گرایش مخابرات:پردازش تصویر، مخابرات نوری، ارتباطات ماهواره ای، ارتباطات شبکهای، انتشار امواج و موضوع آنتن، روشهای کد کردن اطلاعات و …

در گرایش کنترل :اتوماسیونصنعتی ( خودکار کردن ابزار آلات و به صورت کنترلی کردن و یا هوشمند کردن آنها )،کنترل رباتیک، کنترل اجسام پرنده، طراحی سیستم هایی با رفتارهای نا مشخص و…

در گرایش قدرت: بهینه کردن کارماشینهای الکتریکی ، نحوه تحریک ماشینهای الکتریکی ، بررسی پدیده های مختلف درماشینهای الکتریکی تولید و بهره برداری انرژی برق و …

در گرایش الکترونیک :

طراحی مدارهای الکتریکی برای دستگاههای مختلف صنعتی ، پزشکی و … ،یا کارهای تحقیقاتی میکروپروسسورها  (ومیکروکامپیوترها ) و یا عناصر نیمه هادی و …

نکات تکمیلی
مانع رشد صنعت الکترونیک و میکروالکترونیک در دنیا نه سرمایه است و نه فنآوری و نه بازار. البته همه اینها محدودیت ایجاد می کند ولی فعلاً محدودیت اصلی کهاجازه نمی دهد کار از حدی جلوتر برود عبارت است از نیروی کار کیفی.

آنچه خواندیدنظر قائم مقام فنی یکی از بزرگترین مجموعه های میکروالکترونیک بلژیک است و بیانگرآن است که امروزه برای موفقیت در مهندسی برق، گرایش الکترونیک باید از سطح علمی ومهارت فنی خوبی برخوردار بود.

برای مثال در طراحی IC  احتیاج به سرمایه گذاری عمده ای نیست، بلکه هوشمندی طراح ودانش فنی خوب، بسیار اهمیت دارد.

لازم به ذکر است دانشکده آب و برق شهید عباسپور وابسته به وزارت نیرو، دررشته مهندسی علمی – کاربردی برق، شبکه های انتقال و توزیع که در حقیقت زیر مجموعهای از رشته مهندسی برق می باشد بطور اختصاصی پذیرش دانشجو دارد. این رشته در حقیقت همان گرایش قدرت در مهندسی برق می باشد که با توجه به عملی تر بودن و کارگاهی تربودن این گرایش در دانشکده شهید عباسپور با عنوان علمی – کابردی ارائه می گردد.

به عبارت دیگر در این رشته تاکید بر روی فعالیت های عملی بیشتر از مطالب تئوریکاست.این رشته دارای تعهد کار به میزان دو برابر مدت تحصیل است و از هر دو جنس زن ومرد پذیرش دارد.

آینده شغلی و بازار کار

رشد سالانه اقتصاد دنیا تا سال 2020 حدود 3% پیش بینی شده است . در حالی که رشد صنعت الکترونیک 7% و رشد صنعت نیمه رسانا 15% است. در کشور ما نیز سال 79 میزان درآمدی که بابت صادرات و فروش تجهیزات و خدمات فنی مهندسی برق به کشورهای دیگر به دست آمده است، حدود 65 میلیون دلار بوده که به گفته مسئولان ذیربط این رقم برای سال 80 به میزان 80 میلیون دلار رسیده است.

حال سؤال اینجاست که چرا با وجود این که رشته مهندسی برق در جهان از رشته های پر رونق بوده و در کشور ما نیز از بازار کار خوبی برخوردار است، بعضی از فارغ التحصیلان این رشته حتی با وجود داشتن مدرک کارشناسی ارشد نیز نتوانسته اند کاری در ارتباط با رشته خویش پیدا کنند.

امروزه با توسعه صنایع کوچک و بزرگ در کشور، فرصت های شغلی زیادی برای مهندسین برق فراهم شده است و اگر می بینیم که با این وجود بعضی از فارغ التحصیلان این رشته بیکار هستند، به دلیل این است که این افراد یا فقط در تهران دنبال کار می گردند و یا در دوران تحصیل به جای یادگیری عمیق دروس و در نتیجه کسب توانایی های لازم، تنها واحدهای درسی خود را گذرانده اند.

همچنین یک مهندس خوب باید، کارآفرین باشد یعنی به دنبال استخدام در مؤسسه یا وزارتخانه ای نباشد، بلکه به یاری آگاهی های خود، نیازهای فنی و صنعتی کشور را یافته و با طراحی سیستم ها و مدارهای خاصی این نیازها را برطرف سازد. کاری که بعضی از فارغ التحصیلان ما انجام داده و خوشبختانه موفق نیز بوده اند.

اگر یک فارغ التحصیل برق دارای توانایی های لازم باشد، با مشکل بیکاری روبرو نخواهد شد. در حقیقت امروزه مشکل اصلی این است که بیشتر فارغ التحصیلان توانمند و با استعداد این رشته به خارج از کشور مهاجرت می کنند و ما اکنون با کمبود نیروهای کارآمد در این رشته روبرو هستیم.

طبق نظر کارشناسان و متخصصان انرژی در کشور، با توجه به نیاز فزاینده به انرژی در جهان کنونی و همچنین نرخ رشد انرژی الکتریکی در کشور، سالانه باید حدود 1500 مگاوات به ظرفیت تولید کشور افزوده شود که این نیاز به احداث نیروگاههای جدید و همچنین فارغ التحصیلان متخصص برق و قدرت دارد.

فرصت های شغلی یک مهندس کنترل نیز بسیار گسترده است چون در هر جا که یک مجموعه عظیمی از صنعت مهندسی مثل کارخانه سیمان، خودروسازی، ذوب آهن و … وجود داشته باشد، حضور یک مهندسی کنترل ضروری است.

و بالاخره یک مهندس مخابرات یا الکترونیک می تواند جذب وزارتخانه های پست و تلگراف و تلفن، صنایع دفاع و سازمانهای مختلف خصوصی و دولتی شود.

بطور کلی می توان گفت لازمه بازار کار برای فارغ التحصیلان برق، برقراری ارتباط بین صنعت و دانشگاه است .

طرح ملی پیوند راهی برای برقراری همین ارتباط بوده است . طرحی که مبنای آن بر طراحی مدار مجتمع I.C و وسایل و تجهیزات مورد نیاز در این زمینه قرار دارد و شرایطی ایجاد کرده است تا بخشی از دانشجویان بخصوص دانشجویان مقاطع کارشناسی ارشد  و دکتری بتوانند در داخل کشور مشغول بکار شوند  با توجه به حجم بازار الکترونیک و بازار صنعت نیمه رسانا در دنیا و نیز کشور ما که رشد 7% و 15% دارد، آینده روشنی را برای این رشته پیش بینی می کنند.

 

نام درس	ردیف
آزمایش مبانی مهندسی برق	1
آزمایش ابزار دقیق و اجزای سیستم	2
آزمایشگاه الکترونیک 1	3
آزمایشگاه الکترونیک 2	4
آزمایشگاه الکترونیک دیجیتال	5
آزمایشگاه اندازه‌گیری دقیق و کنترل کیفیت	6
آزمایشگاه پایگاه داده ها	7
آزمایشگاه تکمیل سطح فلزات	8
آزمایشگاه تکنیک پالس	9
آزمایشگاه جوش	10
آزمایشگاه رله و حفاظت	11
آزمایشگاه روشنایی فنی	12
آزمایشگاه سیستم عامل	13
آزمایشگاه سیستم‌های خطی و کنترل	14
آزمایشگاه سیستمهای قدرت	15
آزمایشگاه شیمی	16
آزمایشگاه عایقها و فشار قوی	17
آزمایشگاه عملیات حرارتی	18
آزمایشگاه فیزیک 1	19
آزمایشگاه فیزیک 2	20
آزمایشگاه ماشینهای الکتریکی 1	21
آزمایشگاه مایکروویو	22
آزمایشگاه مدار و اندازه‌گیری 1	23
آزمایشگاه مدارهای مخابراتی	24
آزمایشگاه مدارهای منطقی	25
آزمایشگاه معماری کامپیوتر	26
آزمایشگاه مهندسی نرم افزار	27
آزمایشگاه میکروپروسسورها	28
آزمایشگاه نرم افزار	29
آزمایشگاه کنترل 2	30
آزمون پذیری	31
آمار مهندسی	32
آمار و احتمالات مهندسی	33
آنتن 2	34
آنتن پیشرفته	35
ابزار دقیق بیومدیکال	36
ابزار دقیق پیشرفته	37
ابزار دقیق و اجزا سیستمهای کنترلی	38
اتوماسیون	39
ادوات نیمه هادی	40
ارزیابی کار و زمان	41
استاتیک	42
استاتیک و مقاومت مصالح	43
اصول حسابداری و هزینه‌یابی	44
اصول طراحی پایگاه داده های پیش	45
اصول طراحی پایگاه داده‌ها	46
اصول طراحی سیستم‌های خبره	47
اصول طراحی واسط کاربر	48
اصول مدیریت و تئوری سازمانی	49
اصول کنترل مدرن	50
اقتصاد عمومی 1	51
اقتصاد عمومی 2	52
اقتصاد مهندسی	53
الکترومغناطیس	54
الکترونیک 1	55
الکترونیک 2	56
الکترونیک 3	57
الکترونیک دیجیتال	58
الکترونیک صنعتی	59
الکترونیک قدرت	60
الکترونیک قدرت 2	61
الکترونیک نوری	62
انتشار امواج	63
انتقال داده‌ها	64
اندازه‌گیری الکترونیکی	65
انقلاب اسلامی و ریشه‌های ان	66
اولتراسوند	67
ایمنی و بهداشت صنعتی	68
بازبابی هوشمند اطلاعات	69
بررسی سیستمهای قدرت 1	70
بررسی سیستمهای قدرت 2	71
برنامه نویسی کامپیوتر	72
برنامه‌ریزی تعمیرات و نگهداری	73
برنامه‌ریزی در سیستم‌های قدرت	74
برنامه‌ریزی و کنترل تولید موجودیهای 1	75
برنامه‌سازی پیشرفته	76
برنامه‌سازی شئ گرا در انفورماتیک	77
بهره‌بردای از سیستم‌های قدرت	78
بینایی ماشین	79
پایان‌نامه کارشناسی ارشد 1	80
پایان‌نامه کارشناسی ارشد 2	81
پایگاه داده پیشرفته	82
پردازش زبانهای طبیعی	83
پردازش سگنالهای تصویری	84
پردازش سیگنال دیجیتال 2	85
پردازش سیگنالهای بیولوژیکی	86
پردازش سیگنالهای دیجیتال	87
پردازش سیگنالهای دیجیتالی	88
پردازش موازی	89
پروژه	90
پروژه 1	91
تئوری اطلاعات و کدینگ	92
تئوری الکترو مغناطیس 1	93
تئوری پیشرفته مخابرات	94
تئوری جامع ماشین‌ها	95
تئوری صف	96
تئوری کدینگ	97
تاریخ اسلام	98
تاسیسات الکتریکی	99
تجارت الکتروینک	100
تجزیه و تحلیل سیستم‌ها	101
تحقیق در عملیات	102
تحقیق در عملیات 1	103
تحقیق در عملیات 2	104
تحلیل و طراحی سیستم‌ها	105
تحمل خرابی	106
تخمین و شناسایی سیستمها	107
تربیت بدنی 2	108
ترمودینامیک	109
تصویرگری پزشکی با تشدید مغناطیس	110
تعمیر و نصب و نگهداری	111
توزیع انرژی الکتریکی	112
تولید و نیروگاه‌ها	113
تکنولوژی تولید	114
تکنولوژی فشار قوی و عایقها	115
تکنیک پالس	116
جبر خطی	117
جبرانی 1 فیزیولوژی	118
حسابگری زیستی	119
دینامیک سیستم‌های قدرت	120
ذخیره و بازیابی اطلاعات	121
رباتیک	122
رباتیک پیشرفته	123
رساله دکتری 1	124
رساله دکتری 2	125
رساله دکتری 3	126
رساله دکتری 4	127
رساله دکتری 5	128
رساله دکتری 6	129
رساله دکتری 7	130
رساله دکتری 8	131
رسم فنی 1	132
رله نو حفاظت سیستمها	133
روش‌های عددی در الکترو مغناطیس	134
روش‌های همزمانی	135
روشهای تولید 1	136
روشهای تولید 2	137
ریاضی 1	138
ریاضی 2	139
ریاضی مهندسی	140
ریاضیات عالی مهندسی	141
ریزپردازنده 1	142
زبان تخصصی	143
زبان خارجه	144
زبانهای ماشین و اسمبلی	145
ساخت قطعات الکترونیکی 1	146
ساختمان داده‌ها	147
ساختمان گسسته	148
سمینار کارشناسی ارشد	149
سنتز خودکار مدارهای دیجیتال	150
سیستم تلویزیون	151
سیستم کنترل خطی	152
سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت	153
سیستم‌های انتقال مخابراتی 1	154
سیستم‌های انتقال مخابراتی 2	155
سیستم‌های انتقال مخابراتی دیجیتال	156
سیستم‌های بلادرنگ	157
سیستم‌های تصویر پزشکی	158
سیستم‌های عامل 1	159
سیستم‌های کنترل پیشرفته	160
سیستم‌های کنترل تطبیقی	161
سیستم‌های کنترل چند متغیره	162
سیستم‌های کنترل دیجیتالی	163
سیستم‌های کنترل غیر خطی	164
سیستمهای انتقال مخابرات 2	165
سیستمهای پردازشگر شبکه	166
سیستمهای کنترل	167
شبیه‌سازی کامپیوتری	168
شبکه مخابراتی بی سیم	169
شبکه‌ای کامپیوتری پیشرفته	170
شبکه‌های عصبی	171
شبکه‌های مخابرات نوری	172
شبکه‌های کامپیوتری	173
شناسایی الگو	174
شیمی عمومی	175
شیوه ارائه مطالب علمی و فنی	176
طراحی آلگوریتم 1	177
طراحی باربان سخت افزاری	178
طراحی پروسسور و دستگاه‌های جانبی آن	179
طراحی زبانهای برنامه‌سازی	180
طراحی سیستم های خیلی فشرده	181
طراحی سیستم‌های شئ گرا	182
طراحی قالب 1	183
طراحی قالب 2	184
طراحی ماشینهای الکتریکی	185
طراحی ماشینهای الکتریکی 2	186
طراحی مدارهای مجتمع فعال	187
طراحی مدارهای واسط	188
طراحی و ساخت کامپایلرها	189
طراحی کامپیوتری سیستم کنترل	190
طرح پست‌های فشار قوی و پروژه	191
طرح خطوط انتقال انرژی و پروژه	192
طرح ریزی واحدهای صنعتی	193
عایقها و فشار قوی	194
علم مواد	195
عملیات حرارتی	196
فارسی	197
فرآیندهای اتفاقی	198
فیبر نوری	199
فیزیک 1	200
فیزیک 2	201
فیزیک الکترونیک	202
فیزیک مدرن	203
فیلترهای سنتزمدار	204
فیلترهای وفقی	205
قابلیت اطمینان سیستم‌های قدرت	206
قید و بندها (جیک و فیکسچر)	207
گرافیک کامپیوتری	208
لیزر و کاربردهای آن در مهندسی پزشکی	209
ماشین‌های افزار 1	210
ماشین‌های الکتریکی 2	211
ماشین‌های مخصوص	212
ماشینهای افزار	213
ماشینهای افزار 2	214
ماشینهای الکتریکی 1	215
ماشینهای الکتریکی 2	216
مایکروویو 1	217
مایکروویو 2	218
مباحث پیشرفته الکترونیک 1	219
مباحث پیشرفته در سیستم‌های پشت	220
مباحث پیشرفته در طراحی سیستمها	221
مباحث ویژه	222
مباحث ویژه 2	223
مباحث ویژه 3	224
مبانی طراحی شبکه‌های کامپیوتری	225
مبانی مهندسی برق	226
مبانی میکرو الکترونیک	227
مبانی کامپیوتر و برنامه‌سازی	228
متون اسلامی	229
محاسبات عددی	230
محاسبات کامپیوتری طراحی الگوری	231
مخابرات 1	232
مخابرات 2	233
مخابرات سلولی	234
مخابراتی ماهواره‌ای	235
مدار مجتمع توان پایین	236
مدارهای الکترونیکی (کامپیوتر)	237
مدارهای الکتریکی 1	238
مدارهای الکتریکی 2 (کامپیوتر)	239
مدارهای مجتمع خیلی فشرده	240
مدارهای مخابراتی	241
مداریهای منطقه ای	242
مدل‌سازی بیولوژیکی	243
مدیریت کیفیت	244
معادلات دیفرانسیل	245
معارف اسلامی 2	246
معماری کامپیوتر	247
معماری کامپیوتر (برق)	248
معماری کامپیوتر پیشرفته	249
مقاومت مصالح	250
منطق فازی	251
منطق فازی	252
مهندسی فاکتورهای انسانی	253
مهندسی نرم‌افزار	254
موضوعات پیشرفته در سخت‌افزار	255
مولتی مدیا	256
مونتاژ مکانیکی	257
میدانها و امواج	258
میدانهای فشار قوی و عایق	259
میکروپروسسورها	260
مکانیک سیالات عمومی	261
مکانیک کوانتیک	262
نرم‌افزارهای سیستم	263
نظریه زبانها و ماشین‌ها	264
نقشه کشی صنعتی 2 (پیشرفته کامپیوتری)	265
نقشه‌کشی صنعتی 1	266
نور فوریه	267
هوش مصنوعی	268
وریفیکیشن	269
ویدئوپروسسور	270
یادگیری ماشین	271
کارآموزی	272
کاربرد کامپیوتر در مهندسی صنایع	273
کارگاه برق	274
کارگاه تخصصی جوش	275
کارگاه ریخته‌گری (ذوب و مدلسازی)	276
کارگاه عمومی جوش	277
کارگاه ماشین افزار 1	278
کارگاه ماشین افزار 2	279
کارگاه ماشینهای افزار پیشرفته	280
کارگاه کامپیوتر	281
کنترل بهینه	282
کنترل پروژه	283
کنترل توانهای راکتیو	284
کنترل صنعتی	285
کنترل عددی	286
کنترل غیر خطی و دیجیتال	287
کنترل کیفیت آماری	288
کوانتم الکترونیک مهندسی	289

 

 

 

درس های تخصصی مهندسی برق
الکترونیک 

از درسهای پایه و اصلی موثر در مهندسی الکترونیک می توان به درسهای مدارهای الکتریکی، الکترونیک 2 و 1، مدارهای منطقی و مخابرات اشاره کرد.

مخابرات
از درسهای پایه و اصلی موثر در مهندسی مخابرات می توان به درسهای ریاضی مهندسی، تجزیه و تحلیل سیستمها، مدارهای الکتریکی، الکترونیک و الکترومغناطیس اشاره کرد.

قدرت
از درسهای پایه و اصلی موثر در مهندسی قدرت می توان به دروس مدار، الکترومغناطیس، الکترونیک، ماشین و بررسی اشاره کرد.
دروس اصلی کارشناسی مهندسی برق مشترک در همه گرایش ها (54 واحد):

کارگاه برق
زبان تخصصی
نقشه کشی صنعتی
ریاضی مهندسی
مدارهای الکتریکی 1و2
اندازه گیری الکتریکی
آزمایشگاه اندازه گیری و مدار
الکترومغناطیس
الکترونیک 1و2
آزمایشگاه الکترونیک 1
ماشینهای الکتریکی 1و2
آزمایشگاه ماشین های الکتریکی 1
مدارهای منطقی
آزمایشگاه مدارهای منطقی
تجزیه و تحلیل سیستم ها
سیستم های کنترل خطی
آزمایشگاه سیستم های کنترل خطی
بررسی سیستم های قدرت 1
مخابرات 1
پروژه کارشناسی
کار آموزی ( 2 ماه تمام وقت)

گرایش ها
مهندسی برق دارای چهار گرایش است که در زیر به طور اجمالی به بررسی آنها می پردازیم و در قسمت معرفی گرایش ها به تفصیل در مورد هر کدام صحبت خواهیم کرد.

الکترونیک

الکترونیک علمی است که به بررسی حرکت الکترون در درون گاز، خلاء و یا نیمه رسانا و اثرات و کاربردهای آن می پردازد. با توجه به این تعریف، مهندس الکترونیک در زمینه ساخت قطعات الکترونیک و کاربرد آن در مدارها، فعالیت می کند. به عبارت دیگر، زمینه فعالیت مهندسی الکترونیک را می توان به دو شاخه اصلی ساخت قطعه و کاربرد مداری قطعه و طراحی مدار تقسیم کرد.

مخابرات

مخابرات، گرایشی از مهندسی برق است که در حوزه ارسال و دریافت اطلاعات فعالیت می کند. مهندسی مخابرات با ارائه نظریه ها و مبانی لازم جهت ایجاد ارتباط بین دو یا چند کاربر، انجام عملی فرآیندها را به طور بهینه ممکن می سازد. پس هدف از مهندسی مخابرات، پرورش متخصصان در چهار زمینه اصلی این گرایش است که شامل فرستنده، مرحله میانی، گیرنده و گسترش شبکه است که گستره هر کدام عبارتند از:
– فرستنده: شامل آنتن، نحوه ارسال و …

– مرحله میانی: شامل خط انتقال و محاسبات مربوط و …

– گیرنده:شامل آنتن، نحوه دریافت، تشخیص و …

– گسترش شبکه: مشتمل بر تعمیم خط ارتباطی ساده، ادوات سویچینگ ، ارتباط بین مجموعه کاربرها

قدرت

مهندسی قدرت را می توان تولید نیروی الکتریکی به روشهای گوناگون و انتقال و توزیع این نیرو با بازده و قابلیت اطمینان بالا، تعریف کرد.

پس هدف از مهندسی قدرت، پرورش افرادی کارا در بخشهای تولید، انتقال و توزیع است که گستره این بخش عبارت است از:
– تولید: طراحی شبکه های تولید با کمترین هزینه و بیشترین بازده.

– انتقال: طراحی شبکه های انتقال، خطوط انتقال، پخش بار بر روی شبکه، قابلیت اطمینان و پایداری شبکه قدرت، طراحی رله ها و حفاظت شبکه، پخش بار اقتصادی (dispatch economic).

– توزیع: طراحی شبکه های توزیع حفاظت و مدیریت آن.

کنترل: کنترل، در پیشرفت علم نقش ارزنده ای را ایفا می کند و علاوه بر نقش کلیدی در فضاپیماها و هدایت موشکها و هواپیماها، به صورت بخش اصلی و مهمی از فرآیندهای صنعتی و تولیدی نیز درآمده است. به کمک این علم می توان به عملکرد بهینه سیستمهای پویا، بهبود کیفیت و ارزانتر شدن فرآورده ها، گسترش میزان تولید، ماشینی کردن بسیاری از عملیات تکراری و خسته کننده دستی و نظایر آن دست یافت. هدف سیستم کنترل عبارت است از کنترل خروجی ها به روش معین، به کمک ورودیها، از طریق اجزای سیستم کنترل که می تواند شامل اجزای الکتریکی، مکانیک و شیمیایی به تناسب نوع سیستم کنترل باشد.

معرفی گرایش های مقطع کارشناسی
رشته مهندسی برق در مقطع کارشناسی دارای چهار گرایش الکترونیک، مخابرات، کنترل و قدرت است. البته گرایش های فوق در مقطع کارشناسی تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند و هر گرایش با گرایش دیگر تنها در 30 واحد یا کمتر متفاوت است. و حتی تعدادی از فارغ التحصیلان مهندسی برق در بازار کار جذب گرایشهای دیگر این رشته می شوند. با این وجود ما برای آشنایی هر چه بیشتر شما گرایش‌های فوق را در زیر معرفی می کنیم:

الکترونیک

اگر امروز شاهد ساده ترین وسایل الکتریکی مثل ماشین لباسشویی یا یخچال هستیم و اگر امروز از پیچیده ترین تجهیزات مخابراتی، پزشکی، صنایع دفاعی و سیستم های ناوبری استفاده می کنیم، به یاری پیشرفت و گسترش علم الکترونیک است. علمی که به بررسی نحوه عملکرد و چگونگی نگهداری و بهره برداری و تجزیه و تحلیل سیستم های الکترونیکی، طرح و پیاده کردن شبکه های الکترونیکی و طرح و ساخت تجهیزات و مدارهای الکترونیکی می پردازد.

گرایش الکترونیک به دو زیر بخش عمده تقسیم می شود. بخش اول میکروالکترونیک است که شامل علم مواد، فیزیک الکترونیک، طراحی و ساخت قطعات از ساده ترین آنها تا پیچیده ترین آنها است و بخش دوم نیز مدار و سیستم نامیده می شود و هدف آن طراحی و ساخت سیستم ها و تجهیزات الکترونیکی با استفاده از قطعات ساخته شده توسط متخصصان میکروالکترونیک است.

برای مثال یک سیستم گیرنده رادیو نمونه ای از کنار هم قرار دادن قطعات مختلف الکترونیکی برای دریافت موج ارسال شده از سوی فرستنده به گیرنده است. دستگاههای الکتریکی از جمله سیستم پمپ مصنوعی تامین کننده ضربان قلب، سیستم رله و حفاظت در یک نیروگاه برق و یا سیستم هدایت اتوماتیک یک هواپیما می شود.

گرایش الکترونیک یکی از گرایشهای جالب مهندسی برق است که محور اصلی آن آشنایی با قطعات نیمه هادی، توصیف فیزیکی این قطعات، عملکرد آنها و در نهایت استفاده از این قطعات، برای طراحی و ساخت مدارها و دستگاههایی است که کاربردهای فنی و روزمره زیادی دارند.

مخابرات

هدف از مخابرات، ارسال و انتقال اطلاعات از نقطه ای به نقطه دیگر است که این اطلاعات می تواند صوت، تصویر یا داده های کامپیوتری باشد. مخابرات از دو گرایش میدان و سیستم تشکیل می شود. که در گرایش میدان، دانشجویان با مفاهیم میدان های مغناطیسی، امواج، ماکروویو، آنتن و … آشنا می شوند تا بتوانند مناسبترین وسیله را برای انتقال موجی از نقطه ای به نقطه دیگر پیدا کنند.

برای مثال اگر بخواهیم سیگنالی را از یک ایستگاه تلویزیونی به گیرندگان تلویزیونی منتقل کنیم، ابتدا باید این سیگنال را از طریق آنتن های خاص به صورت امواج منتشر ساخته و سپس در طرف گیرنده نیز آنتن های خانگی باید بتوانند این امواج را از فضا دریافت کنند تا از طریق دستگاه تلویزیون این امواج به امواج صوت و تصویر تبدیل شود. قابل ذکر است که تمامی این ارسال و انتقال امواج، در حوزه گرایش میدان قرار می گیرد.

در گرایش سیستم نیز دانشجویان فرا می گیرند که چگونه سیگنال ها را از شکلی به شکل دیگر تبدیل کنند. برای مثال همان سیستم تلویزیونی برای انتقال سیگنالی از اتاق تولید به آنتن، احتیاج به دستگاه فرستنده است که این دستگاه ترکیبی از قطعات الکترونیکی بوده و به شیوه ای طراحی شده که می?تواند سیگنال تولید شده در آن محیط را به صورتی درآورد که قابل ارسال به وسیله آنتن های فرستنده باشد. از سوی دیگر در منازل نیز دستگاه تلویزیون یا رادیو شامل انواع سیستم های مخابراتی است که این سیستم سیگنال های دریافتی از آنتن?را تبدیل به سیگنال صوت و تصویر می کند.

همچنین یکی از فعالیت های عمده مهندسی مخابرات گرایش سیستم، طراحی فلیترهای مختلفی است که می توانند امواج مزاحم شامل صوت یا پارازیت را از امواج اصلی تشخیص و آنها را حذف کرده و تنها امواج اصلی را از آنتن دریافت کنند.

گفتنی است که امروزه با توسعه مخابرات بی سیم، ارتباط نزدیکتری بین دو گرایش میدان و سیستم ایجاد شده است. برای نمونه در گوشی تلفن همراه ما هم تجهیزات مربوط به مدارهای مخابراتی و هم تجهیزات مربوط به فرستنده و هم آنتن گیرنده را داریم. از همین رو یک مهندس مخابرات امروزه باید از هر دو گرایش بخوبی اطلاع داشته باشد تا بتواند یک دستگاه بی سیم را طراحی کند.

کنترل

اگر بخواهیم یک تعریف کلی از کنترل ارائه دهیم، می توانیم بگوییم که هدف این علم، کنترل خروجی های یک سیستم بر مبنای ورودی های آن و با توجه به شرایط ویژه و نکات مورد نظر طراحی آن سیستم می باشد.

علم کنترل فقط در مهندسی برق مورد استفاده قرار نمی گیرد. بلکه در شاخه های دیگری از علوم مهندسی و حتی علوم انسانی کاربرد دارد. به عنوان نمونه، کنترل فرآیند تصفیه نفت در یک پالایشگاه، کنترل عملکرد یک نیروگاه برق، سیستم کنترل ناوبری یک کشتی و یا کنترل تحولات و تغییرات جمعیتی نمونه های متنوعی از کاربرد علم کنترل می باشد.

گفتنی است که گرایش کنترل دارای زیر بخش های متنوعی مانند کنترل خطی، غیرخطی، مقاوم، تطبیقی، دیجیتالی، فازی و غیره است.
در رشته های مهندسی مکانیک، مهندسی شیمی، مهندسی هوافضا، مهندسی سازه و مهندسی های دیگر نیز ما شاهد علم کنترل هستیم اما نوع سیستم کنترلی در هر رشته مهندسی متفاوت است. برای مثال در مهندسی مکانیک نوع کنترل، مکانیکی و در مهندسی شیمی براساس فرآیندهای شیمیایی است.

اما در کل هدف مهندسی کنترل، طراحی سیستمی است که بتواند عملکرد یک دستگاه را در حد مطلوب حفظ نماید. برای مثال در یک کارخانه نورد برای آن که بتوان قطعات آهنی را به شکل مورد نظر در آورد، لازم است که دو قطعه اصلی نورد که توسط موتورهای الکتریکی چرخانده می شود، دارای چرخش یکسانی باشند و این یکسانی در چرخش نیاز به سیستم کنترل بسیار دقیقی دارد. مهندس برق گرایش کنترل میتواند این کار را با طراحی یک مدار الکتریکی انجام دهد.

خودکار کردن یا اتوماتیک کردن خط تولید، یکی دیگر از فعالیت های مهندسی کنترل است. یعنی مهندس کنترل می تواند به گونه ای خط تولید را هماهنگ و کنترل کند که محصول تولید شده طبق برنامه تعیین شده و با بهترین کیفیت به دست آید.

قدرت

هدف اصلی مهندسین این گرایش، تولید برق در نیروگاهها، انتقال برق از طریق خطوط انتقال و توزیع آن در شبکه های شهری و در نهایت توزیع آن برای مصارف خانگی و کارخانجات است. بنابراین یک مهندس قدرت باید به روشهای مختلف تولید برق، خطوط انتقال نیرو و سیستم های توزیع آشنا باشد.

گرایش قدرت به آموزش و پژوهش در زمینه طراحی و ساخت سیستم های مورد استفاده در تولید، توزیع، مصرف و حفاظت از برق می پردازد.

به عبارت دیگر دانشجویان این رشته در شاخه تولید با انواع نیروگاههای آبی، گازی، سیکل ترکیبی و … آشنا می شوند. در بخش انتقال و توزیع، روش‌های مختلف انتقال برق اعم از کابلهای هوایی و زیرزمینی را مطالعه می کنند و در شاخه حفاظت نیز انواع وسایل و تجهیزات حفاظتی که در مراحل مختلف تولید، توزیع، انتقال و مصرف انرژی، انسانها و تاسیسات را در برابر حوادث مختلف محافظت می کنند، مورد بررسی قرار می دهند که از آن میان می توان به انواع رله ها، فیوزها، کلیدها و در نهایت سیستم های کنترل اشاره کرد.

یکی دیگر از شاخه های قدرت نیز ماشین های الکتریکی است که شامل ژنراتورها، ترانسفورماتورها و موتورهای الکتریکی می شود که این شاخه از زمینه های مهم صنعتی و پژوهشی گرایش قدرت است.

وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر

فارغ التحصیل در مقطع کارشناسی برق که مدرک خود را در یکی از چهار گرایش الکترونیک، مخابرات، قدرت و کنترل می گیرد، می تواند در یکی از این گرایشها (اختیاری) یا رشته ای که برق زیر مجموعه ای برای آن تعریف شده، ادامه تحصیل نماید. این رشته به صورت: مهندسی برق- الکترونیک، برق- قدرت، برق- مخابرات (شامل گرایش های: میدان، سیستم، موج، رمز، مایکرونوری) برق- کنترل، مهندسی پزشکی (گرایش بیوالکتریک)، مهندسی هسته ای (دو گرایش مهندسی راکتور و مهندسی پرتو پزشکی، مهندسی کامپیوتر (معماری کامپیوتر، هوش مصنوعی و رباتیک) است.

برای تحصیل در مقطع دکترای تخصصی، می توان، در هر یک از زیرشاخه های تخصصی‌تر گرایش‌های یاد شده میزان مورد نیاز واحدها را اخذ کرد و رساله دکتری را در همان موضوع خاص ارائه داد. مسلم است این زیر شاخه ها، گرایشهای تخصصی تر این چهار گرایش است. امکان ادامه تحصیل در کلیه گرایشهای یاد شده در مقطعهای کارشناسی ارشد و تا حد زیادی در دوره دکتری، در داخل کشور وجود خواهد داشت. رشته برق به دلیل کاربردی بودن آن در بسیاری از علوم مهندسی دیگر، برای فارغ التحصیلان امکان تحصیل در بسیاری گرایشها و دانش‌ها را فراهم می کند.

رشته های مشابه و نزدیک به این رشته
در برخی از دانشگاه‌ها رشته مهندسی پزشکی را یکی  از گرایش های مهندسی برق به شمار می آورند. رشته هایی از قبیل مهندسی علمی کاربردی برق، کاردان فنی برق، دبیر فنی برق قدرت و … پیوند عمیقی بین این رشته و دانش کامپیوتر وجود دارد که غیر قابل انکار است.

 

منبع: خبرنامه دانشجویان ایران