به گزارش”منبری ها” با توجه به اینکه گرایش جوانان کشور به سمت ادامه تحصیل در مقاطع تحصیلات تکمیلی در ایران در چند سال اخیر شدت یافته است، توجه به چگونگی پذیرش دانشجو در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری بسیار ضروری شده است به طوریکه پذیرش دانشجوی دکتری به عنوان یکی از ملاک‌های ارزیابی کیفیت دانشگاه‌ها محسوب می‌شود.
آزمون دکتری در ایران پنج سال است که برگزار می‌شود ولی هر ساله با تحول رو به رو است.
در ابتدا دانشگاه‌ها به صورت مستقل و بر اساس سرفصل‌هایی که از سوی گروه‌های آموزشی تعیین می‌شد در زمان‌های متفاوت از یکدیگر آزمون برگزار می‌کردند و پس از آن نیز مصاحبه‌های شفاهی و بررسی فعالیت‌های علمی داوطلب انجام می‌شد یعنی اگر رشته مورد نظر یک داوطلب در چند دانشگاه ارائه می‌شد وی مجبور بود در چند دانشگاه آزمون دهد.
برای اجرای عدالت آموزشی، برگزاری آزمون دکتری در سال ۸۹ بر اساس آئین‌نامه وزیر وقت علوم انجام شد که دانشگاه‌ها موظف شدند پذیرش دانشجوی دکتری را بر اساس آزمون نیمه متمرکز سازمان سنجش و مصاحبه دانشگاه‌ها انجام دهند.
در این آئین‌نامه آمده بود که آخرین آئین‌نامه آموزشی دوره دکتری که از سال ۱۳۸۴ بدان استناد می‌شد، مورد تجدید نظر قرار گرفته است و به منظور رعایت عدالت آموزشی شیوه پذیرش جدید از سال تحصیلی ۹۰ – ۹۱ اعمال می‌شود.
* آغاز پذیرش دانشجوی دکتری از طریق آزمون
ثبت‌نام اولین آزمون نیمه متمرکز دکتری سال ۹۰، بهمن ماه ۸۹ انجام شد. این آزمون در ۹ گروه آزمایشی در ۲۵ فروردین ماه ۹۰ با رقابت ۱۳۰ هزار و ۹۰۰ نفر در ۹ گروه و ۱۰۷ کد رشته در ۳۲ شهر ایران و ۶۱ حوزه امتحانی برگزار شد.
در این دوره سهم آزمون کتبی سازمان سنجش در محاسبه امتیاز داوطلب ۸۰ درصد و سهم سوابق تحصیلی در محاسبه امتیاز داوطلب در این آزمون هم ۲۰ درصد بود که ۸۶ دانشگاه مجری پذیرش دانشجوی دکتری ۹۱- ۹۰ بودند و ظرفیتی معادل ۵ هزار و ۴۳۱ نفر برای آن درنظر گرفته شد.
در این دوره پاسخ به سوالات آزمون استعداد تحصیلی و سه رشته ریاضی، آمار و فنی – مهندسی به صورت پاسخ کوتاه بود. آزمون زبان و استعداد تحصیلی در صبح و آزمون دروس اختصاصی در بعدازظهر آن روز انجام شد.
مشکلاتی که در اولین آزمون دکتری ایجاد شد در مصاحبه بود به طوریکه پس از اعلام نتایج اولیه داوطلبانی که در چند محل معرفی شده بودند باید به چند دانشگاه برای مصاحبه می‌رفتند و هزینه هر کدام از مصاحبه‌ها را هم می‌پرداختند.
پس از این مرحله ظرفیت پذیرش دانشجو در تحصیلات تکمیلی افزایش یافت و مرحله‌ای به عنوان تکمیل ظرفیت نیز در نظر گرفته شد.
* دومین آزمون و مشکلات پیش رو
بهمن‌ماه ۹۰ هم ثبت‌نام برای آزمون ورودی دوره دکتری نیمه متمرکز سال ۹۱ انجام شد و اعلام شده بود که قرار است دو آزمون برگزار شود.
البته این دوره تفاوت‌هایی با دوره اول داشت که مهمترین تفاوت این بود که در اولین دوره بیشتر آزمون عمومی بود اما آزمون دوره دوم اختصاصی شده بود.
در رابطه با اعلام نتایج نیز آزمون کتبی به همراه معدل با ضریب یک و مصاحبه دانشگاه با ضریب دو محاسبه شده و در نهایت این دو نمره با هم جمع و تقسیم بر سه می‌شدند و نمره نهایی داوطلب را تشکیل دادند و معرفی اولیه داوطلبان به صورت سه برابر و ۸۰ درصد نمره آزمون کتبی و ۲۰ معدل کارشناسی و کارشناسی ارشد (معدل های تراز شده) و سهمیه داوطلبان صورت گرفت.
همچنین در دوره اول داوطلبان در زمان ثبت نام رشته و دانشگاه مورد نظر خود را انتخاب می‌کردند اما در این دوره پس از اعلام نتیجه اولیه و انتشار کارنامه، داوطلبان مجاز به انتخاب رشته، می توانستند کد رشته و دانشگاه مورد نظر خود را انتخاب کنند.
در این آزمون ضریب زبان انگلیسی ۲، ضریب استعداد تحصیلی یک و ضریب مجموعه دروس اختصاصی به عنوان یک ماده امتحانی ۴ در نظر گرفته شده بود.
در آزمون دوم مشکلات از این قرار بود که نیمی از سوالات صبح و نیمی دیگر بعدازظهر بود و به همین دلیل داوطلبان مشکلاتی را داشتند.
* برگزاری سومین آزمون دکتری با تغییرات
در آزمون دکتری نیمه متمرکز ۹۲ رقابت میان ۲۱۷ هزار داوطلب بود که نسبت به دوره گذشته افزایش ۳۹ هزار و ۴۱۳ نفری داشت.
آزمون نیز به جای فروردین ماه در ۱۸ اسفندماه ۹۱ برگزار شد.
در این آزمون نیز مشکل برگزاری آزمون در دو نوبت ادامه داشت.
* آزمون چهارم و تغییر در سهم مصاحبه و آزمون کتبی
کنکور نیمه متمرکز دکتری سال ۹۳ روز ۱۶ اسفندماه با شرکت ۲۴۰ هزار و ۳۶۷ داوطلب در یک نوبت امتحانی برگزار شد و نتایج در مردادماه ۹۳ اعلام شد.
در آزمون دکتری سال ۹۳ محاسبه امتیازات تغییر کرد به طوریکه ۷۰ درصد مجموع سوابق علمی شامل سوابق آموزشی، سوابق پژوهشی و مصاحبه حضوری در دانشگاه درنظر گرفته شد. این سوابق علمی از سوی دانشگاه در پارامترای مختلف و در فرم‌های مخصوص طراحی شد و بر اساس آن نمره‌دهی صورت گرفت.
* پنجمین آزمون دکتری در سال ۹۴ و تغییرات این آزمون
آزمون امسال که پنجمین آزمون دکتری محسوب می‌شود در بخش ارزیابی دانشگاه‌ها با تغییراتی مواجه شده و تغییراتی مربوط به شیوه نامه اجرایی دانشگاه‌ها و اختیار به دانشگاه‌ها برای ایجاد حد نصاب لحاظ شده است به طوریکه آزمون دکتری سالانه دوبار برگزار می‌شود و نتیجه آزمون نیز دو تا سه سال معتبر است.
در آئین‌نامه جدید، دانشگاه‌ها برای پذیرش اعلام عمومی می‌کنند و داوطلب به دانشگاه مراجعه می‌کند و دانشگاه‌ها بر اساس شیوه نامه اعلام شده، داوطلبان مورد نظر را انتخاب می‌کنند سپس فرد ثبت نام موقت را انجام می‌دهد اما دانشگاه اسامی را برای تائید نهایی به سنجش ارسال می‌کند و سنجش بر اساس حد نصاب عمومی اعلام شده، نمره آن فرد و رعایت فرآیندهای قانونی، پذیرش را نهایی می‌کند.
استعداد تحصیلی، آزمون زبان و دروس تخصصی در حد دروس پایه و اصلی رشته اصلی در این آزمون مدنظر است.
گفته می‌شود آئین‌نامه جدید در سال ۹۵-۹۶ اجرایی می‌شود و کارشناسی بسیاری نیز بر روی آن انجام شده است ولی با توجه به گذشته پرنوسان آزمون دکتری، داوطلبان نمی‌توانند به ثبات آئین‌نامه‌ها برای این آزمون اطمینان کنند و هر سال منتظر اجرای آئین‌نامه جدیدی در آزمون دکتری هستند.
منبع:http://www.menbariha.ir
