امور درسی یکی از مهم‌ترین فعالیت‌هایی است که اهمیت زیادی در سایر جنبه‌‌های زندگی دارد. شما اگر خواهان به دست آوردن موفقیت در زندگی خود باشید، امور درسی یکی از راه‌های به دست آوردن آن می‌باشد .
بر این اساس، انجام این فعالیت مهم به نحو احسن، به طوری که نتایج خوب و عالی در بر داشته باشد، اهمیت زیادی پیدا می‌کند. هیچ کاری بدون برنامه‌ریزی، فعالیتی کامل نخواهد بود. به ویژه مسائل درسی و تحصیلی که زمان در آن‌ها مهم است. حالا که شما تصمیم گرفته‌اید از تابستان مطالعه‌ی درس‌های پایه را برای کنکور سال ۹۰ شروع کنید، بنابراین نیازتان به برنامه‌ای اصولی بیش‌تر است تا بتوانید به هدف خود در کنکور دست پیدا کنید. البته برنامه‌ریزی، اصولی مشترک دارد که هر داوطلب که نیازمند کسب رتبه‌ی مطلوب است باید آن‌ها را رعایت کنید و البته یادتان باشد که اصل تفاوت‌های فردی را در جزئیات رعایت کنید.
برنامه ریزی شامل مراحل زیر است:
الف-برنامه‌ریزی بلند‌مدت (سالیانه و یا ماهیانه)
ب-برنامه ریزی میان‌مدت (هفتگی)
ج-برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت (روزانه)
الف-برنامه‌ی کلی (سالیانه و ماهیانه):
هدف از تهیه‌ی یک برنامه، ایجاد نظم در مطالعه است. در قدم اول باید تعیین کنید که با کدام برنامه‌ی کلی خود را هماهنگ می‌کنید. برنامه‌ی مدرسه، آموزشگاه، آزمون آزمایشی و … یادتان باشد شما باید با یک برنامه‌هماهنگ باشید تا این که دچار دو برنامه‌گی نشوید. به این ترتیب شما می‌توانید با خیال راحت فقط برنامه‌هایی را که در هر هفته تنظیم کرده‌اید، مطالعه کنید و مطمئن باشید که به همه‌ی سر‌فصل‌های لازم برای کنکور می‌رسید و به هدف خود در آزمون یعنی قبولی در کنکور دست پیدا می‌کنید.
ب-برنامه‌ریزی میان‌مدت (هفتگی):
تهیه و تنظیم برنامه‌ی جزئی، بر عهده‌ی شماست و بر اساس برنامه‌ی کلی که دارید باید برنامه‌ی جزئی هر هفته را تنظیم کنید و سپس در ابتدای هر روز آن را تکمیل کنید.
ج-برنامه ریزی کوتاه‌مدت (روزانه):
شما بر اساس برنامه‌ی هفتگی خود باید هر روز برنامه‌ای ویژه داشته باشید و در ابتدای هر روز آن را اجرا کنید.
فواید برنامه‌ریزی تحصیلی:
۱٫به روشن شدن اهداف کمک می‌کند. زمانی که فرد اقدام به تهیه‌ی یک برنامه‌ی تحصیلی برای خود می‌کند، توجه بیش‌تری به اهداف برنامه مبذول می‌دارد و این کمک می‌کند تا شناخت بیش‌تری از اهداف پیدا کند و آن‌ها را دسته‌بندی کند. اهداف طولانی‌مدت و کوتاه‌مدت را تشخیص دهد و هیچ یک را فدای دیگری نکند.
۲٫از اتلاف وقت جلوگیری می‌کند، همچون سایر امور زندگی مسائل تحصیلی نیز از لحاظ تنظیم وقت و زمان دارای اهمیّت است. برنامه‌ریزی به فرد کمک خواهد کرد استفاده‌ی مفید‌تری از مدت زمانی که در اختیار دارد، کند و از اتلاف وقت خود جلوگیری کند. مسأله‌ی وقت در برخی موارد تحصیلی همچون نزدیکی امتحانات و درحین برنامه‌ریزی برای کنکور اهمیت شایان توجهی دارد. از دست دادن وقت برابر خواهد بود با از دست دادن بسیاری از موفقیت‌ها در آینده.
۳٫از اتلاف انرژی جلوگیری می‌کند. استفاده از یک برنامه‌ریزی استاندارد و با اصول صحیح علمی به فرد کمک خواهد کرد انرژی و توان ذهنی خود را بیهوده به هدر ندهد. در این نوع برنامه‌ریزی‌های استاندارد، عمدتاً روش‌های مفیدی مورد استفاده قرار می‌گیرد که موجب خواهد شد، فرد بیش‌ترین استفاده را از توان ذهنی خود بکند و از اتلاف آن جلوگیری کند.
به یک مثال توجه کنید. در برنامه‌ریزی تحصیلی این یافته‌ی روان‌شناسی، اصل در نظر گرفته می‌شود، بعد از مدتی (حدود ۷۵ تا ۹۰ دقیقه) بعد از شروع مطالعه و یادگیری، منحنی یادگیری بسیار پایین می‌آید. به طوری که فرد یادگیری خوبی بعد از این زمان نخواهد داشت، مگر این که یک استراحت کوتاهی داشته باشد. با در نظر گرفتن اصولی از این قبیل، فرد برنامه‌ریزی درسی خود را طوری انجام می‌دهد تا هر۷۵ تا ۹۰ دقیقه، یک‌بار استراحت کوتاهی داشته باشد تا دوباره با تجدید قوای ذهنی شروع به یادگیری کند.
اصول صحیح برنامه‌ریزی درسی
۱٫ اهداف خود را روشن کنید:
برای برنامه‌ریزی در کلیه‌ی امور باید اهداف دقیق و روشنی داشته باشید. این مسأله در برنامه‌ریزی درسی حائز اهمیت فراوان‌تری است. برای خود روشن کنید اهداف بلند‌مدت شما، کدام‌ها است؟ اهداف کوتاه‌مدت شما کدام‌ها هستند؟ مثلاً هدف بلند‌مدت قبولی در رشته‌ی حقوق دانشگاه تهران و هدف کوتاه‌مدت، مطالعه‌ی فلان درس در این هفته.
۲٫ اهداف خود را زمان‌بندی کنید:
زمان دقیقی برای هر یک از اهداف کوتاه مدت تعیین کنید. مثلاً تعیین کنید که مطالعه‌ی چه درسی را در چه مدت زمانی به اتمام خواهید رسانید.
۳٫ مطالعه‌ی دروس را به صورت موازی انجام دهید:
برخی از افراد از شیوه‌ی مطالعه‌ی تک‌درسی استفاده می‌کنند. مثلاً یک هفته برای یک درس. این شیوه موجب خستگی ذهنی و کاهش بازده‌ی یادگیری در آن‌ها می‌شود. به جای روش تک‌درس از شیوه‌ی موازی استفاده کنید. به این ترتیب که دو یا سه درس را برای مدت زمان معین انتخاب کنید و مطالعه کنید. به این ترتیب خواهید توانست از خستگی ذهنی جلوگیری کنید. هر چقدر تنوع در زمان‌بندی مطالعه‌ی این دروس بیش‌تر باشد، به همان اندازه از خستگی ذهنی بیش‌تر جلوگیری خواهد شد.
۴٫ تناسب میان دروس را رعایت کنید:
در برنامه‌ریزی برای مطالعه‌ی دروس خود، تناسب، مسأله‌ی مهمی است. به عبارتی تنوع در انتخاب دروس نیز مهم است. انتخاب درس‌های فیزیک، شیمی و ریاضی در یک مدت زمان مشترک، کارآیی خوبی نخواهد داشت. همه‌ی آن‌ها با انواع فرمول‌ها سر و کار دارند و این تداخل مطلب را پیش خواهد آورد. بنابراین بهتر است در بین آن‌ها از دروسی مثل ادبیات، معارف و زیست‌شناسی ویا زبان استفاده کنید.
۵٫ استراحت را در برنامه‌ریزی خود فراموش نکنید:
در مطالعه، تمام وقت خود مثلاً زمانی که برای کنکور برنامه‌ریزی می‌کنید، علاوه بر استراحتی که در هر ۷۵ و یا ۹۰ دقیقه یک‌بار انجام می‌دهید، در انتهای هر هفته نیز چند ساعت را برای استراحت در فضای بیرون از خانه در‌نظر بگیرید تا ذهن‌تان خسته نشود، همچنین نیروی مضاعفی کسب می‌کنید که در هفته‌ی آینده کارآیی بیش‌تری داشته باشید.
۶٫ واحد‌های مطالعاتی خود را بین ۷۵ تا ۹۰ دقیقه در‌نظر بگیرید.
در بین واحد‌های مطالعاتی خود حتماً ۱۵ دقیقه استراحت کنید. بر‌اساس یک اصل روان‌شناسی، مطالبی که در ابتدا و انتهای واحد مطالعاتی خوانده می‌شود، بهتر به یاد آورده می‌شود. به همین دلیل زمان واحد مطالعاتی شما باید بین ۷۵ تا ۹۰ دقیقه باشد. البته یادتان باشد، واحد مطالعاتی کوتاه‌تر نیز نظم فکری شما را بر‌هم خواهد زد.
۷٫ درس هر روز همان روز خوانده شود.
بر اساس اصل روان‌شناسی اگر درسی که یاد می‌گیرید را در ۲۴ ساعت بعد مرور کنید، ۱۰۰درصد مطالب یادتان می‌ماند اما اگر آن را مرور نکیند، تا ۸۰درصد آن‌ها را فراموش می‌کنید. پس دانش‌آموزان پیش‌دانشگاهی در برنامه‌ی خود برای هر روز، درسی که مدرسه دارند، نیز باید قرار دهند.
۸٫ مطالعه‌ی اختیاری و مطالعه‌ی آزاد:
یک برنامه همیشه در حد یک برنامه است. معجزه در اجرای آن است. برای این‌که احتمال اجرای یک برنامه را افزایش دهیم، باید تا حد امکان برنامه‌ی تهیه‌شده، انعطاف‌پذیر باشد. به همین منظور، در انتهای هر روز، حدود ۶۰ دقیقه را برای جبران عقب‌ماندگی‌های روزانه در نظر بگیرید. به این معنی که اگر نتوانستیم طبق هدف‌گذاری‌ها، مبحث را به اتمام برسانیم، آن را کنار بگذاریم و به سراغ زنگ بعدی می‌رویم و در انتهای روز، عقب‌ماندگی‌های کوچک هر زنگ را کنار هم جبران می‌کنیم. اما برای جبران زنگ‌هایی که به دلیل‌های مختلف، نمی‌توانیم آن‌ها را انجام دهیم، باید در انتهای هفته، ۲ و یا ۳ واحد اختیاری قرار دهیم تا بتوانیم عقب‌افتادگی‌های‌مان را در آن واحد جبران کنیم.
