روزنامه نگاری

نام رشته: روزنامه نگاری

خبرنگار کسی است که با اتکا به ذوق و استعداد شخصی، پس از گذارنیدن دورهٔ آموزش تخصصی و همچنین با توجه به مسئولیت اجتماعی که این پیشه بر گردن او می‌گذارد، وظیفه بدست‌آوردن، آماده‌کردن، گردآوری و سامان‌دادن اخبار و انتقال آنها را با وسایل ارتباط جمعی (مطبوعات، رادیو، تلویزیون و خبرگزاری) به مخاطبان بر گردن دارد. برپایهٔ اعلامیه سازمان یونسکو، خبرنگاران باید کوشش کنند تا اخباری که در اختیار عموم می‌گذارند درست، دقیق و معتبر باشد و در درستی اخباری که به دست می‌آورند، پژوهش و اندیشه کنند. خبرنگاران نباید حقیقتی را عمداً تحریف یا خراب کنند و نیز هیچ گونه مطلبی را نباید از دید مردم پنهان نگهدارند.

در دنیای کنونی با وجود تکنولوژی های ارتباطی پیشرفته و متعدد در امر دستیابی سریع به اطلاعات و منابع مختلف، کسب اطلاعات موثق و قابل اطمینان در مورد وضعیت سیاسى، اجتماعى، اقتصادی، امنیتى و…. بشر بسیار دشوار و در عین حال بسیار ضرورى و حیاتى است. خبرنگاران از عناصر اساسی این مهم بشمار می روند. یک خبرنگار باید به واقعیت یک رویداد دست یابد و همواره گام به گام حوادث در حوزه کاری خود حرکت کند تا تحلیل های خود را به صورت کامل و رسا ارائه دهد. یک خبرنگار موفق همیشه در انعکاس رخدادها بی طرفانه عمل می کند؛ چون ذات خبرنگاری مبتنی بر بی طرفی است و اینجاست که خبرنگار با رعایت این نکته مهم خود را به قوانین ملزم دانسته و در این مسیر به اهداف خود نائل می شود. علاوه بر این یک خبرنگار باید همواره درکسب اعتماد و اعتمادسازی بین خبرنگار، منابع خبری و مردم خود تلاش کند. در جهان حاضر که جوامع در حال تحول و نوزایی هستند قدرت درک، تجزیه و تحلیل و پیش بینی حوادث از دیگر مسائل اساسی این حرفه بشمار می رود.

امروزه حرفه خبرنگاری یکی از مشاغل ناامن و پردردسر شناخته می شود. حرفه ای که هر کدام از افرادی از طریق آن امرار معاش می کنند برای فردای خود، و امنیت شغلیشان نگران بوده و از هیچگونه حاشیه امنیتی برخوردار نیستند. از آن جا که حرفه روزنامه نگاری یک شغل زنده و پویاست و قلمداران این رسانه با عشق و فداکاری و از جان گذشتگی، شانه های خود را به بار سنگین مسؤولیت روشنگری مردم سپرده اند و دفاع از حریم آزادی را در جان و قلب خود همواره روشن نگه می دارند، بالندگی مطبوعات و کار روزنامه نگاری و خبرنگاری در میهن اسلامی، بی وقفه ادامه داشته و استمرار خواهد یافت.

در نگاه حرفه ای، خبرنگار فردی است که به نمایندگی از مردم، برای اطلاع رسانی سالم و بیان حقایق، عملکرد و رفتار تمام افراد جامعه، مخصوصا مسئولان و صاحب منصبان را زیر ذره بین قرار داده و به نقد و موشکافی آن می پردازد. تا با شناخت نقاط ضعف و قوت به پیشبرد اهداف ملی و مردمی منتهی شود.

کارشناسان معتقدند عملکرد برخی نهادها و افراد علاوه بر مغایرت با قانون اساسی، بر خلاف آموزه های دینی، روایات، شعارهای انقلاب اسلامی است. زیرا در تمام آموزه های مورد قبول ما به آزادی بیان توجه ویژه ای شده به این معنا که هرکس بخواهد در این مسیر انسداد ایجاد کند، به یقین از مسیر آموزه های دینی، انقلاب و قانون اساسی خارج شده است. در روزنامه نگاری حرفه ای غرب صحبت از بی طرفی و صحت اخبار می شود اما در روزنامه نگاری اسلامی بالاتر از آن یعنی اصل تقوا مطرح است و الگوی اسلامی روزنامه نگاری الگوهای غربی را به چالش می طلبد. مطبوعات اسلامی بدون روزنامه نگار اسلامی تحقق نخواهند یافت. همچنانکه حکومت اسلامی بدون حاکم اسلامی میسر نیستد.. در روزنامه نگاری اسلامی مفهوم پیام به رسالت نزدیک است و اخلاق را نمی توان از روزنامه نگاری اسلامی جدا کرد.

هر روز میلیاردها رویداد در سراسر جهان اتفاق می افتد که برای مخاطبان امکان مشاهده بی واسطه یا اطلاع از آنها به علت کثرت رویدادها، گستردگی جوامع، بعد مسافت و مشغله بسیار زیاد مردم در زندگی صنعتی و…میسر نیست؛ لذا مخاطبان فقط می توانند از طریق حلقه های واسط بین خود و وقایع که خبرنگار هستند از وقایع مطلع شوند. بنابراین خبرنگار حلقه واسط مردم و رسانه اند و مردم فقط می توانند از طریق خبرنگاران از وقایع دور و نزدیک مطلع شوند و آنها همچنین چشم و گوش و نماینده مردم و رکن چهارم دموکراسی هستند و حضورمسئولانه، صادقانه و به موقع آنان در منطقه رویداد و گزارش هر آنچه که اتفاق افتاده است، نه انچه خود دوست داشتند اتفاق بیفتد، می تواند مردم را بی نیاز از حضور بر سر حادثه و محل وقوع رویدادها کند و به آنان در تصمیم گیریها و تصمیم سازی ها یاری رساند.

خبرنگاران از یک طرف وظیفه کشف حقایق، انعکاس سریع و صحیح واقعیات و هشدار در مورد رویدادهایی را بر عهده دارند که به منافع ملی و اعتقادات و فرهنگ مردم و ارزش های انسانی آسیب می رسانند و از طرف دیگر با درک موقعیت رسانه اختیارات و مسؤلیت ها و وضع رقیبان باید به بقای رسانه بیاندیشد. خبرنگاران موتور و قلب تحریریه های رادیو و تلویزیون و مطبوعات هستند و نقش اساسی در حیات سایر قسمت های رسانه و کارکرد صحیح بقیه اجزا دارند.

بنابراین اگر خبرنگار به کار خود و اصول حرفه ای تسلط داشته باشد رسانه های رقیب و ماهیت و ظرفیت و توانمندی های رسانه ای را که در آن کار می کند بشناسد و همچنین نیاز مخاطبان، سن، جنس، سطح تحصیلات، محل زندگی و سایر ویژگی های آنها را بداند بدون شک از کنار سوژه ه ای ناب، درجه اول و مورد نیاز مردم و رسانه نمی گزرد و فرصت را به رقیبان نمی دهد.

هر چه قدر خبرنگار حرفه ای تر باشد و قدرت شکار سریع سوژه های مورد نیاز مخاطبان را داشته باشد و همچنین بتواند آنها را در بسته بندیهای جذاب و متناسب با ماهیت رسانه ها و ویژگی های مخاطبان ارایه دهد به همان اندازه به سردبیر کمک کرده و دست او را در بستن خبرهای رادیو و تلویزیونی و انتشار اخبار مطبوعاتی باز گذاشته شده است اما اگر نتواند تولید سریع، متنوع و مورد نیاز رسانه و مخاطبان را داشته باشد قدرت مانور سردبیر را محدود کرده است و عملا تکرار خبرهای مشخصی را در بخشهای مختلف خبری موجب شده است. راه حل این است که علاوه بر بهینه سازی ساختار موجود، هم بسیاری از خبرنگاران فعلی و خبرنگارانی را که بعدا جذب خواهند شد آموزش داد.

یکی از وظایف دست اندرکاران مطبوعات، برنامه ریزی دقیق و کارآمد به منظور توسعه بسترهای کار خبرنگاری و مطبوعات و اعتلای شغل روزنامه نگاری است، البته این حقیقت را نیز نباید از یاد برد که تحقق آرمانهای متعالی همواره با سرعت انجام نمی شود و کاری به گستردگی مطبوعات اولاً وابسته به روند حرکت سایر مؤلفه های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی است و ثانیاً نیازمند تلاش، دانش اندوزی، اخلاق محوری، بردباری و خستگی ناپذیری اصحاب مطبوعات است.

برای غلبه بر آسیب ها و چالش های توسعه صنعت مطبوعات واعتلای حرفه خبرنگاری، نیازمند پیش زمینه هایی از جمله پایبندی همگان به حاکمیت قانون و پاسداری از ضوابط و مقررات ناظر بر آن می باشد.

از جمله دیگر نیازهای توسعه و اعتلای مطبوعات و روزنامه نگاری تقویت آموزش های تخصصی روزنامه نگاری، اعمال شرایط و ضوابط قانونی مشخص برای ورود به این حرفه، کمک به پیشبرد امور تشکل های صنفی حرفه ای و مدنی روزنامه نگاری به عنوان حلقه واسط بین جامعه مطبوعات، مردم و حکومت، جلب اعتماد مردم از طریق اطلاع رسانی دقیق، صحیح و سریع، پرهیز از غوغاسالاری وتکیه بر میثاق اخلاق حرفه ای روزنامه نگاری از مؤلفه های مهمی است، که می تواند رسانه های کشور را در خدمت توسعه همه جانبه و پیشرفت و سربلندی جامعه اسلامی قرار دهد.

امکان سخن گفتن با میلیون ها نفر است و مخاطره همان چیزهایی است که روزنامه نگاران با آن روبرو هستند. برای نهادینه شدن اموری چون «هویت صنفی مطبوعات»، «زندانی مطبوعات»، «جرم مطبوعاتی» و «هیأت نظارت» در جامعه مطبوعاتی، آن نشان دهنده رشد مطبوعاتی در کشور می باشد واخلاق حرفه ای از ویژگی های دیگر روزنامه نگاری در کشور ماست، مطبوعات، رکن چهارم مشروطیت است.

ورود به برخی مطبوعات حتی خیلی ساده تر از ورود به مشاغل دیگر است. نتیجه آن که پس از مدتی با طیفی مواجه می شویم که در کوتاه ترین مدت ادعای روزنامه نگاری دارند… در کشورهای پیشرفته وضع فرق می کند. در آنجا هر مؤسسه مطبوعاتی از طریق وزارت کار اقدام می کند. افراد با مراجعه به نمایندگان این وزارت که حتی ممکن است در محلات هم شعبه داشته باشد، تقاضای کار می کنند. روزنامه ها نیز موظفند با بررسی تقاضاهای رسیده به وزارت کار، نسبت به استخدام نیروی انسانی مورد نیاز خود اقدام کنند در غیر این صورت، مورد پیگرد قانونی قرار می گیرند. طبق قوانین فرانسه، کسی که کارت هویت حرفه ای نداشته باشد، بیش از سه ماه نمی تواند در یک روزنامه کار کند. ما نیزامیدواریم با این شیوه شاهد بهبود فعالیت روزنامه نگاری در کشورمان باشیم.

کمتر شغلی را می توان یافت در این عالم که به دشواری شغل خبرنگاری باشد. ساعت کار باز و نیاز به آپدیت بودن دائمی از مهمترین شاخصه های این شغل است.

بسیاری از اساتید علوم ارتباطات معتقدند یک خبرنگار حرفه یی که بخواهد در کارش پیشرفت کند، نیاز دارد با علوم روز در زمینه ارتباطات و ژورنالیسم آشنا باشد و موفق شدن در این زمینه مستلزم تسلط داشتن به حداقل یکی از زبان های غیرمادری است.

هدف
۱. تربیت متخصص و کارشناسان ورزیده برای خبرگزاری‌ها، مطبوعات، رادیو، تلویزیون و فعالیت وابسته‌های مطبوعاتی و رسانه‌های الکترونیکی.
۲. تربیت نیروی متخصص به منظور اطلاع‌رسانی، هوشیارسازی و آگاهی‌بخشی و همچنین برقراری ارتباطات بین دولت و جامعه در سطح ملی و بین المللی.

–دولت و سیاست:
خبرنگارانی که اخبار دولتی را پوشش میدهند باید نحوه عملکردِ داخلی دولت را درک نمایند و تأثیرات تصمیمات دولتی را پیگیری کنند. خبرنگارانی که این سؤال مهم و اساسی که “چه کسی اهمیت میدهد؟” را می پرسند، در هنگام گزارش کارهای دولت، میتوانند افرادی را پیدا کنند که عملکرد دولت بر زندگی شان تأثیر می‌گذارد. مطالبی که درباره این افراد نوشته میشود بیشتر مورد توجه مخاطبین قرار میگیرد.

بیشتر کار مربوط به دولت در ملاقاتها و جلسات انجام میشود. بنابراین ازخبرنگارانی که پوشش خبری دولت را به عهده دارند انتظار میرود که در بسیاری از آن جلسات حضور داشته باشند. با این حال ملاقاتی خسته کننده دلیل موجهی برای مقاله های کسل کننده نیست. مخاطبان از روزنامه نگاران انتظار دارند که آنچه را که مهم است به آنان بگویند و نه فقط هر چه که به ترتیب زمانی اتفاق افتاده است. بهترین مطالب، نمی تواند تنها برگرفته از آنچه که در جلسه اتفاق افتاده باشد بلکه افرادی را که تحت تأثیر آن وقایع هستند مورد نظر دارد.

روزنامه نگاران باید در هنگام پوشش خبری دولت، قادر به خواندن و تفسیر بودجه و سایر مطالب مالی باشند. نصیحت خوبی که میتوان به همه روزنامه نگاران کرد این است که ” مسایل پولی را دنبال کنید”، اما این نصیحت احتمالا بیشتر به درد آنهایی میخورد که اخبار دولتی را پوشش میدهند. مقالات درباره کارهای مالی دولت ممکن است به نظر خشک و خسته کننده بیایند اما مالیات و هزینه ها مستقیما بر مخاطبین تأثیر دارند و مردم لازم است بدانند که پولشان چگونه مورد استفاده قرار می گیرد. به طور کلی اسناد و مدارک، رگ حیات دولت هستند پس خبرنگاران باید بتوانند به آنها دسترسی یافته، آن را درک کنند.

در نظام دموکراسی، خبرنگاران سیاسی یک مأموریت مرکزی دارند: به مردم اطلاع رسانی کنند تا آنها بتوانند انتخابی صحیح و آگاهانه در مورد نامزدهای انتخاباتی داشته باشند. روزنامه نگاران برای انجام اینکار باید سابقه و صلاحیت نامزدها، مواضع آنها نسبت به مسایل مهم و آنچه را که نامزدها درمبارزه انتخاباتی و تبلیغات بیان می کنند را بررسی کنند. خبرنگارانی که مسایل سیاسی را پوشش میدهند باید به حامیان نامزدها هم توجه کنند چون علایق آنها میتواند روشن گر کارهایی باشد که نامزد در صورت انتخاب شدن انجام خواهد داد.

بررسی افکار عمومی همیشه در مبارزات انتخاباتی ضروری است اما روزنامه نگاران باید پیش از گزارش ِ نتایج یک نظرخواهی، به دقت تصمیم بگیرند که آیا این نتایج ارزش ارایه گزارش را دارند یا نه؟ “نظر خواهی از گروهی مشابه” که درصد رأی دهندگان، حامیان هر نامزد را نشان میدهد ارزش محدودی دارد؛ این کار مثل گرفتن عکس فوری ازمسابقه ای در روزی خاص است. بعضی روزنامه نگاران معتقدند که این نظرخواهی ها مردم را به سوی رأی دادن به نفع نامزد جلو افتاده هدایت میکند، چون مردم معمولا دوست دارند که ازفرد برنده حمایت کنند. اما محققین در ایالات متحده دریافته اند که رأی دهندگانی که به نظرخواهی ها توجه میکنند درباره موضوعات مطرح در مبارزات انتخاباتی، اطلاعات بیشتری دریافت می‌کنند. محققین به روزنامه نگاران توصیه میکنند که به گزارش نتایج نظرخواهی های مطمئن و دقیق در طول مبارزه انتخاباتی ادامه دهند اما آنها را مرکز ثقل پوشش خبری خود قرار ندهند.

وقتی مسایل مبارزات انتخاباتی مطرح میشوند ، روزنامه نگاران باید نه تنها به آنچه که نامزدها میگویند توجه داشته باشند بلکه باید متوجه باشند که رای دهندگان مایل به دانستن چه چیزهایی هستند. بسیاری از سازمانهای خبری “نظرخواهی در باره موضوعات خاص” برگزار میکنند تا ببینند در طول یک سال انتخاباتی، چه موضوعاتی بیشتر مورد علاقه عموم است. گاهی نامزدها ممکن است از بحث درباره موضوعی بحث انگیز که دارای اهمیت بسیار زیادی برای رأی دهندگان است اجتناب کنند. در چنین حالتی روزنامه نگاران باید سؤالات مردم را مطرح کنند. خبرنگاران سیاسی با صلاحیت فقط درباره نظر نامزدها در مورد موضوعی خاص سؤال نمیکنند، بلکه از نامزدها در مورد آن مطلب در دوره قبل و یا احتمالا اینکه در مقامی دیگر چگونه عمل کرده اند پرس و جو می کنند. خبرنگاران برای مطرح کردن موضوعات به دنبال افرادی میگردند که داستان زندگی شخصی آنها میتواند نمایانگر اهمیت مسئله و نشانگر تفاوت برنده شدن یک نامزد با نامزدی دیگر در انتخابات باشد.

– کار و اقتصاد:
حوزه کسب و کار تقریبا بر زندگی همگان اثر میگذارد. بیکاری، هزینه خوراک و سوخت، پس انداز شخصی و سرمایه گذاری، همگی نه فقط برای تجار بلکه برای کارگران و مصرف کنندگان نیز بسیار اهمیت دارند. گزارش درباره مسایل تجاری در یکِ منطقه به معنای ارایه گزارش درباره کارفرمایان، کارگران، ساختمان سازی و فروش املاک و هم چنین تجارتی که اقتصاد منطقه را فعال نگه میدارد است؛ این کار میتواند فعالیت کشاورزی، کارهای تولیدی در کارخانه ها، معدن و یا سلامت و بهداشت باشد. خبرنگاران تجاری در سطح ملی موضوعات پیچیده تری نظیر کالا و بازار سهام، نرخ بهره و بدهی سازمانی را پوشش می دهند.

خبرنگارانی که تجارت و اقتصاد را پوشش میدهند باید مطالب خود را در دسترس همگان قرار دهند. آنها باید قادر به درک مفاهیم و اصطلاحات اقتصادی باشند و بتوانند آن کلمات را به زبان ساده توضیح داده و یا دوباره بیان کنند. این تمرین خوبی است، حتی برای خبرنگارانی که برای انتشارات یا بنگاه های سخن پراکنی تخصصی کار میکنند و مخاطبان آنها انتظار دارند که با این اصطلاحات آشنا باشند. برای مثال در ایالات متحده مخاطبان وال استریت ژورنال خوانندگانی مطلع از تجارت هستند اما باز هم معنی اصطلاحات رایجی نظیر “تولید خالص ملی”، ارزش کلی تولید ملی از جهت کالا و خدمات، توضیح داده میشود. با گذشت زمان خبرنگاران فهرستی کوتاه از توضیحات خود فراهم میکنند که میتوانند از آن در مقالات خود استفاده نمایند. مخاطبان، ارزش جمله ای مشخص درباره معنی “بازپرداخت بدهی”، “کاهش ارزش پول”، “خصوصی سازی” و سایر اصطلاحات اقتصادی را میدانند. آنها از مقالاتی که دلیل اهمیت این اصطلاحات برای افراد و هم چنین مؤسسات و دولت را توضیح میدهند، استقبال می‌کنند.

خبرنگاران اقتصادی باید بتوانند بیانیه های مالی، ترازنامه ها و گزارشات سالیانه را بخوانند و درک کنند. آنها اغلب با دیدن تغییرات در درآمد و یا هزینه از سالی به سال دیگر، به مطلبی برای نوشتن دست مییابند. خبرنگاران اقتصادی، شرکتهای درون یک صنعت یا یک منطقه را با یکدیگر مقایسه میکنند. مثلا هنگامی که مؤسسه ای تجاری تعطیل و یا ورشکسته می شود، خبرنگاران نه تنها میپرسند که چند نفر کار خود را از دست دادهاند بلکه می‌پرسند که این اتفاق چه تأثیری بر جامعه داشته است. آنها برای پاسخ دادن به سؤال مهم تر، باید بدانند که آیا آن شرکت یکی از بزرگترین کارفرمایان منطقه بوده است یا خیر، آیا سایر شرکتهای موجود در منطقه همان محصول و خدمات را ارایه میدهند یا خیر، نرخ بیکاری در منطقه چه میزان است و سوال هایی از این قبیل.

گزارش درباره مسایل تجاری و اقتصادی بیش از موضوعات سایررشته ها نیازمند دانشی عمیق از ریاضیات و آمار است. اما خبرنگاران اقتصادی نباید زیاد از اعداد و ارقام در مقالات خود استفاده کنند چون در غیر این صورت وجود بیش از اندازه ارقام، مقاله را خشک و کسل کننده میکند. جالب ترین مقالات اقتصادی اهمیت پیشرفت و تحولات را در قالب اصطلاحات انسانی بیان میکنند و شرح میدهند که افراد چگونه تحت تأثیر قرار گرفته و یا خواهند گرفت.

– بهداشت،علم و محیط زیست:
مقاله هایی که درباره بهداشت و سلامت و محیط زیست نوشته می‌شوند تأثیر مستقیمی بر زندگی مردم دارند. خبرنگارانی که درباره بیماری ایدز می‌نویسند، میدانند که آگاهی اندک در مورد این بیماری تقریبا به اندازه خود بیماری مهلک است؛ مقاله های آنها میتواند به مردم آموزش لازم را جهت مراقبت از خود بدهد. روزنامه نگارانی که در حوزه علم و محیط زیست کار میکنند میتوانند درباره همه چیز از جمله آنفلوانزای مرغی و ترسیم الگوی ژن انسانی ، انسان و تأثیر ایجاد سد بر روی رودخانه ها بنویسند. هر یک از این مباحث، موضوعاتی پیچیده را شامل میشوند و کار روزنامه نگار توضیح مشخص آنها است.

روزنامه نگاران هنگام کار در مورد این گونه مطالب باید با زبان دانشمندان و محققین پزشکی آشنا باشند که این خود میتواند برای افراد تازه کار گیج کننده باشد. دنیس بیوکرت خبرنگار آژانس خبری کنیدین پرس میگوید ازاین اصطلاحات واهمه نداشته باشید ولی آنها را در مقاله خود هم به کار نبرید. نویسندگان علمی هم مانند خبرنگاران اقتصادی، فهرستی توضیحی از اصطلاحات پیچیده دارند که به کمک آنها میتوانند مقاله هایی بنویسند که برای عامه مردم قابل فهم باشد.

خبرنگارانی که موضوعات علمی را پوشش میدهند باید روشهای علمی، ریاضیات پایه و آمار را درک نمایند تا بتوانند نتایج تحقیقات را مورد بررسی دوباره قراردهند. آنها هم چنین باید از تمایل به تبدیل هر تحول به یک کشف خارق العاده علمی خودداری کنند و یا به جای پذیرش نکات احتمالی به دنبال پاسخهای “بله” یا “خیر” نباشند. ممکن است در این حالت مقالات آنها خیلی پر شور نباشد اما مطمئنا دقیق تر خواهد بود.

روزنامه نگارانی که سعی دارند همه جوانب یک ماجرا را گزارش دهند، اغلب هنگام ارایه گزارشهای علمی به دام میافتند. اگر در گزارشی علمی همه نظرات علمی را به طور مساوی مطرح کنیم عملا سبب گمراهی خواننده خواهیم شد. برای مثال اکثریت قابل توجهی از دانشمندان معتقدند که قرار گرفتن در معرض آلاینده های سربی باعث کاهش سطح هوش کودکان میشود. فقط تعداد اندکی از محققین این ارتباط را مورد تردید قرار میدهند. خبرنگار میتواند هر دو دیدگاه را مطرح کند اما نه به روشی که بیانگر عدم وجود توافق علمی درباره موضوع باشد.کارول راجرز استاد روزنامه نگاری در دانشگاه مریلند که کتابهایی درباره نوشتن مسایل علمی تألیف کرده است دو توصیه مهم برای خبرنگاران این حوزه دارد.

اول: شناسایی دارای اهمیت زیادی است. روزنامه نگاران اغلب فرد متخصصی را که از او نقل قولی را ذکر می کنند به روشی هدف مند شناسایی نمی‌کنند. مخاطبان حق دارند بدانند که شما چرا از شخصی خاص نقل قولی می آورید. برای مثال ، خبرنگاری در مقاله ای درباره کنفرانس بین المللی تغییرات آب و هوا نقل قولی از رییس دفتر علوم و فناوری کاخ سفید ارایه کرد ولی هیچ گاه ذکر نکرد که او دانشمندی برجسته در زمینه مسایل مربوط به آب و هوا است. مطرح کردن این نوع اطلاعات باعث میشد که مخاطبان بهتر بتوانند صحت نظرات او را ارزیابی کنند.

دوم: مخاطبان حتی در زمینه مطلبی که روزنامه نگاران تهیه میکنند، آشنایی چندانی ندارند و این موضوع در مورد مسایل پیچیده ، شدیدتر می شود. پس برای مثال اگر کنفرانس علمی را پوشش خبری می‌دهید چنین تصور نکنید که مخاطبان شما مطلب دیروز را خوانده یا شنیدهاند ویا فردا نیز خواهند شنید. آنها را با زمینه موضوعی که می خواهید ارایه دهید آشنا سازید، نکاتی را که برای فهم آن موضوع لازم دارند و این کار را چنان ماهرانه انجام دهید که گویی مطلب شما تنها چیزی است که آنها خواهند دید و یا خواهند خواند. اتفاقا ممکن است همینطور هم باشد.

– پلیسی و دادگاهی:
خبرنگارانی که وقایع جنایی و اخبار دادگاه‌ها را پوشش خبری میدهند باید نحوه کار را بشناسند. خبرنگاران اندکی درباره دادرسی جنایی آموزش دیده اند،اما افراد با تجربه در حوزه پلیس توصیه می‌کنند که حداقل دورهای آموزشی درباره این موضوع را بگذرانید. افسران پلیس در عدم تمایل به دادن اطلاعات به خبرنگاران زبانزد هستند، اما اگر شما قوانین، مقرارت و مراحل کار آنها را بدانید، می‌توانید سؤالات بهتری بپرسید و شانس خود را در یافتن آنچه که می‌خواهید بدانید بیشتر کنید.

خبرنگاران جنایی باید بدانند که در اجتماعی که در آن کار میکنند انواع جنایات چگونه شناسایی می‌شوند. برای مثال در ایالات متحده “دستبرد شبانه” با “سرقت” یکی نیست. دستبرد شبانه مستلزم وارد شدن به ساختمانی به زور به منظور انجام کار خلاف است. سرقت، دزدیدن پول یا اموال با استفاده اززوراست. ایجاد فهرستی از واژه های اساسی مانع اشتباهات خجالت آور میشود. اطلاعیه ای از سوی پلیس ممکن است حاوی اطلاعات پایه ای درباره یک جنایت باشد، اما خبرنگاران با صلاحیت، باید عمیقتر به ماجرا بپردازند. آنها هر گاه که امکان پذیر باشد در جستجوی جزییات و صحبت با همسایه ها یا شاهدان به محلی که جنایت رخ داده است می روند.

خبرنگاران دادگاه‌ها باید با مراحل دادرسی را از ابتدا تا انتها آشنا باشند. آنها باید بدانند که وقتی مظنونی دستگیر، متهم، احضار به دادگاه، محاکمه و محکوم یا آزاد میشود چه اتفاقی میافتد. خبرنگاران باتجربه می‌گویند بهترین راه برای آموختن این مراحل، گذراندن مدت زمانی در دادگستری است. کار خود را با منشی ها که صورتجلسه را دنبال می‌کنند – فهرست پرونده ها – و تقویم شروع کنید. سعی کنید بفهمید که چگونه میتوان نسخه هایی از سابقه دادگاه، دسترسی به بایگانی و… را به دست آورد. پرونده های هر مورد را پیش از محاکمه بخوانید، از جمله درخواست‌ها و دفاعیات، و اگر نمیتوانید هر روز در دادگاه حضور داشته باشید، آنچه که درباره موضوع گزارش داده می‌شود را دنبال کنید.

وکلای مدافع بهترین منابع در حوزه دادرسی هستند. آنها اغلب ، بیشتر از دادستان‌ها مایلند با خبرنگاران درباره مواردی که در مورد آن کار می‌کنند صحبت کنند. سعی کنید که زبان حرف‌های قانون را کاملا بفهمید ولی آن را در مطالب خود به کار نبرید. اسال الکساندر نویسنده کتاب ِ گزارش دادگاهها: کتاب راهنما برای روزنامه نگاران می‌گوید: “به وکلا توصیه شده که از کلمات پیچیده استفاده کنند تا روزنامه نگاران را گیج کنند. اگر معنی چیزی را نمیدانید از کسی که با او مصاحبه می‌کنید سؤال کنید.”

–گزارش ورزشی:
خبرنگاران ورزشی برخی از بهترین مطالب را در حوزه روزنامه نگاری می‌نویسند. خبرنگار سابق ورزشی تلویزیون، بیل شوانبک که اکنون در دانشگاه کویینیپیاک در کانتیکات تدریس می‌کند می‌گوید کسانی که مطالب ورزشی می نویسند، طبیعتا مطلبشان پراز هیجان است، احساسات و شخصیت‌های مهم. گزارشگران ورزشی با صلاحیت، کاری بیش از گزارش امتیازات یک بازی یا نتیجه یک مسابقه قهرمانی انجام می‌دهند. البته آنها نکات اساسی را مطرح میکنند اما دورنما و زمین‌های که تماشاگران با حضور در محل بازی یا مشاهده آن از تلویزیون نمیتوانند به دست آورند را نیز در اختیار مخاطبان قرار م‌یدهند. گزارشگران ورزشی علت و چگونگی آنچه که اتفاق افتاده را توضیح میدهند و فقط به سئوال چه کسی و چه، بسنده نمی‌کنند. آنها همواره درباره بخش اقتصادی ورزش گزارش می‌دهند، یا مقاله های ویژه ای درباره قهرمانان ورزشی، صاحبان تیمها و طرفداران آنان می نویسند.

گزارشگران ورزشی همچنان باید از نکات اساسی و پایه ای شروع کنند. آنها باید درباره همه نوع ورزش اطلاع داشته باشند. باید درباره قوانین ِ بازی یا ورزشی که گزارش می‌کنند آگاه باشند و ازچگونگی تعیین امتیازات مطلع باشند. موعد تحویل کار برای آنها بسیار فشرده است به خصوص اگر بازی های شبانه را گزارش کنند. آنها باید امتیازات را در نظر داشته باشند وهم زمان یادداشت برداری کنند که انجام آن در حین بازی سریع کار ساده‌ای نیست. از همه مهمتر این که آنها باید برای هر مقاله نکته مهمی پیدا کنند و جزییات مطلب خود را پیرامون آن شکل دهند.

وظایف:
-گزارش و نوشتن داستان های خبری برای انتشار و پخش و توصیف پیش زمینه ها و علل وقوع آنها
-ترتیب دادن مصاحبه با افرادی که راجع به واقعه ی خاصی اطلاعات دارند.
-کپی گزارش ها را دوره کردن و اصلاح خطاها به لحاظ گرامر،نشانه گذاری ها و اصول راهنما.
-مرور و ارزیابی نوشته هایی که در مورد جنبه های خبری می باشند به منظور جداسازی وقایع مهم و جزییات کم اهمیت تر.
-چیدن خبرها بر اساس اهمیت،قالب و طولانی یا کوتاه بدنشان و سازماندهی آنها به صورت صحیح.
-تحقیق و تحلیل پیش زمینه های اطلاعات موجود مرتبط به خبر به منظور بسط کامل و درست آن.
-جمع آوری اطلاعات در مورد وقایعی مانند:مصاحبه ها،تجارب و … و حاضر شدن در محافل سیاسی،ورزشی،هنری،اجتماعی و سایر.
-تحقیق در مورد وقایعی مانند بلایای طبیعی،جرم ها و جنایت ها و در کل خبرهایی که انسان دوست دارد بشنود!
-تحقیق و ارایه ی گزارش در مورد وقایع خاصی مانند داروسازی،دانش به طور وسیع،تکنولوژی،سیاست،نگرانی های خارجی،ورزش ها،هنرها،نگرانی‌های مصرف کننده هاکسب و کار،مذهب،جرم و آموزش.
-ارزیابی خبر به منظور بسط و گسترش آن.
-حث با ویرایش کننده های خبر در مورد مسایل موجود به منظور مشخص کردن سلسله مراتب خبرها و جایگاه هر کدام.
-مطالعه و بررسی کتاب ها،اخبار و رکورد های عمومی شامل کتابخانه ها و … به منظور بازتاب حقایق مرتبط.
-عکاسی یا فیلم برداری از وقایع توسط خود خبرنگار یا یک عکاس دیگر
-توسعه ی ایده های نو برای ستون های موجود یا برای تفسیر خبرها با توجه به مسایل روز و تجارب شخصی
-انتقال خبر از راه دور با تلفن های ماهواره ای،تلفن ها،فکس و مودم
-نمایش تفسیرهای زنده از طریق رسانه های ضبط شده.
-ضبط مصاحبه ها و روایات.
-نوشتن مقاله هایی در مواردی مانند ادبیات،موسیقی و به طور کل هنر آن هم بر اساس علم،قضاوت و تجربه

ویژگی های بارز خبرنگاران
–خبرنگار باید رسانه‌ای را که در آن کار می‌کند، بشناسد. از ظرفیت و کارایی آن آگاه باشد. ماهیت رسانه و توان خبررسانی آن باید برای او روشن باشد. اگر از خبرنگاری بپرسند خبری را که تهیه کرده‌ای برای چه رسانه‌ای است؟ (رادیو، تلویزیون، یا مطبوعات) باید پاسخ دقیق او منطبق باشد با شناختی که از هر کدام از رسانه‌ها دارد. هر چه شناخت خبرنگار از رسانه‌ای که در آن کار می‌کند بیشتر باشد، دقیق تر عمل خواهد کرد. نگاه بی اعتنا و بیان سرد و مصنوعی برخی از خبرنگاران و در نتیجه گزارش خنثی یا کم اثر آنها ناشی از ضعف شناخت از توان رسانه‌است. امروز خبرنگاران بزرگ «رسانه» را «قدرت» می‌دانند و با این دیدگاه وارد عرصه خبر و خبرنگاری می‌شوند. بنابراین خبرنگار باید رسانه را بشناسد، بعد برای آن کار کند.
–خبرنگار باید تفاوت «خبر» و «رویداد» را بداند و از سیر تحول یک «رویداد» به «خبر» آگاه باشد. اگر از خبرنگاری بپرسند «خبر چیست؟» او باید از جایگاه یک صاحب نظر و یک کارشناس خبر اظهار نظر کند؛ نه اینکه کلمات حفظ شده‌ای را باز گوید با این گمان که خبر را تعریف کرده‌است. خبرنگاری که خبر را نمی‌شناسد، چگونه می‌تواند به صحت و جامعیت آن پی ببرد؟ شناخت خبر مستلزم شناخت اوضاع سیاسی جهان و جامعه‌است.
–چهره و لحن گفتار برخی از خبرنگاران در جلوی دوربین نشان از بیگانه بودن آنها با عمق خبری است که در صحنه آن قرار دارند. خبرنگار باید بداند که مخاطب و بیننده خبر تا چه اندازه برای شنیدن و دیدن گزارش خبری او حساس و هوشیار است. هر چه شناخت خبرنگار از خبر بیشتر و از نیازها و حساسیت‌های مخاطب آگاه باشد، در تهیه و تولید و نگارش و بیان خبر دقیق تر عمل می‌کند.
–خبرنگار باید خبرگزاریهای مختلف جهان بویژه غول‌های خبری جهان را بشناسد. این شناخت به نگاه و فکر او وسعت می‌بخشد. وقتی به راز موفقیت خبرگزاریهای جهان پی برد و دانست که همه چیز در گرو عملکرد درست خبرنگاران آنها بوده‌است، به جایگاه و حساسیت کار خود بیشتر پی می‌برد.

-مهارت ارتباطی از دیگر ویژگیهای خبرنگار است. ارتباط با همه چیز و همه کس، تقریباً بدون محدودیت. خبرنگار باید بتواند خود را با صحنه تصادف، زلزله، سیل، آتش سوزی، جنگ، جشن‌های ملی و مذهبی، مراسم ویژه، راهپیمایی‌ها و نمونه‌های مرتبط وفق دهد و مرتبط سازد. همچنین بتواند با کودک خردسال، نوجوان، جوان، پیر، کارگر و کارمند، هنرمند، قهرمان، دانشمند، افراد مثبت و منفی ارتباط برقرار کند. او باید بتواند هم با دختر خردسالی که تازه به مدرسه وارد شده گفتگو کند و هم با پیرزن ۹۰ ساله‌ای که در خانه سالمندان دوران سخت زندگی خود را سپری می‌کند، هم کلام شود. خبرنگار این مهارت ارتباط کلامی و غیر کلامی را باید بیاموزد در غیر اینصورت مصاحبه‌های مضحکی به دست خواهد داد.
–آشنایی با نگارش و تنظیم خبر، خبرنگار را در نوشتن متن خبر یا مخابره آن موفق می‌کند. امروزه خبرگزاریها و رسانه‌ها و بخش‌های ممتاز خبری به کلمات و واژه‌ها و عبارت‌های خبری بسیار توجه دارند. بار روانی برخی از کلمات تأثیر ویژه دارند. نگارش درست و بدون غلط و رعایت زبان معیار و ایجاز در جمله بندی مهارتی است که خبرنگار باید با آن آشنا باشد. همراهی و هماهنگی کلمات و تصاویر، نگارش خبر را دقیق تر می‌کند. رعایت سه کلمه برای هر ثانیه تصویر و انتخاب بهترین و مؤثرترین کلمه به تصاویر خبری جذابیت می‌بخشد. تنظیم خبر نیز اولویت بندی مفاهیم خبری براساس اهمیت هر مفهوم است که خبرنگار در این زمینه بخشی از کار را برعهده دارد.
–بیان مناسب، داشتن سلامت اندام گفتاری و صدای مناسب و لحن خبری و غیرمصنوعی از دیگر ویژگیهای خبرنگار است. تنفس درست، جنس صدا و استفاده درست از صدا و انتخاب لحن مناسب برای بیان، از مهارت‌های خبرنگاران آموزش دیده‌است. برخی از خبرنگاران صدای خبری مستقلی دارند که مخاطبان به آن صدا و شیوه بیان علاقه مند هستند. خبرنگار برای دستیابی به بیان نافذ خبری باید جدی باشد و تلاش کند.
–چیرگی بر احساسات: خبرنگاران موفق رسانه‌های بزرگ در گزارش‌های خبری تسلیم احساسات خود نمی‌شوند. همدردی و همدلی با مخاطب با احساساتی شدن متفاوت است. فراموش نشود که حضور خبرنگار در صحنه خبر برای عینیت بخشیدن به خبر است؛ نه تحریک احساسات. مردم نیازی به دیدن صحنه‌های احساس خبرنگار ندارند؛ آنچه آنها می‌خواهند دقت، صحت و جامعیت خبر در اسرع وقت است.
–بداهه گویی، مهارت ممتازگفتاری است که خبرنگار بر اثر مطالعات و تمرین‌های بیانی به آن می‌رسد. گاهی لازم است خبرنگار از متن آماده‌ای که تهیه کرده‌است جدا شود و از خود چیزی بگوید. این لحظات غافلگیر کننده که کم نیستند، مهارت زبانی خبرنگار یا عجز او را آشکار می‌کنند. خبرنگار باید برای اینگونه صحنه‌ها آماده باشد.

نکات تکمیلی
خبرنگاری شغلی است که به علت هیجانات خاص خود، در سنین نوجوانی توجه بسیاری از نوجوانان را به خود جلب می‌کند و بسیاری از فرزندان ما در این سنین در رویاهای شبانه خود با کوله‌پشتی، میان شعله‌های جنگ می‌ایستند و عکاسی می‌کند و از شجاعت خود و هیجان ناشی از آن لذت می‌برند،‌ یا این که در تخیلاتشان با نوشتن گزارشی از زندگی دختر دستفروشی که عصر در خیابان التماسش می‌کرد، زندگی او و خانواده‌اش را نجات می‌دهد و به خود می‌بالد.

گاهی حتی فکر سختی‌ها در راه دفاع از عقاید، به این نوجوانان احساس غرور می‌دهد و این می‌شود که اگر در دو سه سال قبل از انتخاب رشته کنکور، اتفاق خاصی نیفتد، رشته ارتباطات، شاخه روزنامه‌نگاری انتخاب می‌شود.

چهار سال درس می‌خواند، اشتیاقش برای کار کردن و استفاده از آموخته‌هایش هر روز بیشتر می‌شود، اشتیاقی که تنها اگر در تهران درس بخوانی به علت ازدیاد خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها می‌توانی در حین تحصیل عطش آن را خاموش کنی، در غیر این صورت تحصیل روزنامه‌نگاری در دیگر شهرها، محدود به خواندن درس تئوری و فعالیت‌های کلاسی است، این در حالی است که حرفه روزنامه‌نگاری احتیاج به تجربه دارد، که جز با حضور در محیط‌های رسانه‌ای نمی‌شود به آن رسید و این فضا در دسترس دانشجویان غیرپایتخت نیست.

در خوشبینانه‌ترین حالت پس از اتمام تحصیل و گرفتن مدرک کارشناسی، در یک روزنامه یا خبرگزاری مشغول می‌شود، تمام آنچه اتفاق می‌افتد با تصوارتش فرق می‌‌کند، سوژه‌های جذابش یا از خط‌قرمزها می‌گذرد و یا عدم پاسخگویی مسئولان آنها را قرمز می‌کند، زمان که می‌گذرد، برخی سخت‌گیری‌ها سبب عدم ارضای روانی او می‌شود، اگر حتی در این شرایط هم به کار خود ادامه دهد، حقوق کم در برابر کار سخت و زمان زیادی که صرف آن می‌شود بیش از پیش باعث دلزدگی می‌شود، طوری که با گذشت زمان، به خصوص اگر زندگی مشترک تشکیل دهد، ترجیح به تغییر شغل می‌دهد و یا در صورت توان همزمان در چندین رسانه کار می‌کند و اینچنین عشق به خبرنگاری تباه می‌شود.

امروز کمتر خبرنگاری را می‌توان دید که با حقوق یک خبرگزاری یا روزنامه زندگی کند، البته در این میان باید خبرنگاران رسانه‌های دولتی را جدا کرد، در واقع در جهان امروز روزنامه‌نگاران و خبرنگاران چه از دید مقامات مسئول و چه در مجموعه خود زیر نگاه از بالا به پایین مدیران روزنامه‌ها به درستی و به میزانی که باید مورد حمایت قرار نمی‌گیرند، به همین دلیل با گذشت زمان و با رصد آنچه به اولین فارغ‌التحصیلان روزنامه‌نگاری گذشت، گرچه از جذابیت این رشته کاسته نشد اما تصور می‌شود،‌ تعداد داوطلبان ورود به این رشته در دانشگاه‌ها کم شده‌است.

گرچه با سپری شدن سال‌ها باید عمر تحریریه روزنامه‌ها نیز سپری شود، اما اندک چرخی زدن در تحریریه‌ها نشان از این ندارد، بدان معنا که همانطور که گفته شد خبرنگاران و روزنامه‌نگاران پیشکسوت و یا با سابقه کاری بیشتر و حرفه‌ای یا ترجیح می‌دهند از کار خبری کناره‌گیری کنند و یا مجبور به این کار می‌شوند،

تلخی سانسور توسط دیگران را تنها خبرنگاران می‌فهمند
وقتی از روزنامه‌نگار و خبرنگار صحبت می‌شود، هر چقدر هم بخواهی خط قرمزها را رد نکنی، نمی‌توانی از «سانسور» سخن به میان نیاوری، سانسور شاید تنها معضلی است که در همه جای دنیا خبرنگاران و روزنامه‌نگاران با آن دست به گریبان هستند، گرچه این موضوع در کشورهای در حال توسعه بیشتر به چشم می‌آید اما در کشورهای مدعی دموکراسی نیز برخلاف تصور سانسور دیده می‌شود.

ردان فرانسوا ژولیارد دبیر اول گزارشگران بدون مرز در انتقاد به این موضوع می‌گوید: باید در همه جای جهان با قدرت و انتظاری یکسان از آزادی مطبوعات دفاع کرد، نگران‌کنده است که هر سال شاهد سقوط جایگاه دموکراسی‌های غربی و کشورهایی چون فرانسه، ایتالیا و یا اسلواکی در رده‌بندی باشیم. اروپا باید تلاش کند الگویی برای آزادی‌های سیاسی باشد.. اگر خود قابل سرزنش باشیم چگونه می‌توانیم نقض حقوق بشر را در جهان محکوم کنیم.

این در حالی است که در میان 174 کشور، کشور فرانسه در رده 43، رده‌بندی جهانی‌ آزادی مطبوعات در سال 2009 قرار دارد و کشورهای اسلواکی در رده 44 و ایتالیا در رده 49 قرار دارد، البته در این رده‌بندی ترکمنستان، کره‌شمالی و کشور اریتره در آخرین پله‌های این فهرست دیده می‌شوند.

تصویب و به اجرا گذاشتن قوانین جدید توسط دولت‌ها کمترین تهدید برای ایجاد سانسور در رسانه‌ها است، قاچاقچیان مواد مخدر، مافیا، سرویس‌های اطلاعاتی غیردولتی خودسر، سازمان‌های تبهکاری، جنبش‌های استقلال‌طلب، گروه‌های شورشی مسلح با نزدیک‌شدن روزنامه‌نگاران و خبرنگاران به فعالیت آنها از مدافعان سرسخت سانسور هستند.

در ایران خوشبختانه قانونی مبنی بر ایجاد سانسور وجود ندارد و حتی قانون‌های کشور ما قانون‌های بازدارنده هستند،‌ بنا بر اصل 24 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران «نشریات و مطبوعات در بیان مطالب آزادند مگر آنکه مخل مبانی اسلام و یا حقوق عمومی باشند.» در ماده سوم قانون مطبوعات نیز تاکید شده است که «مطبوعات حق دارند نظرات، انتقادات سازنده، پیشنهادها، توضیحات مردم و مسئولین را با رعایت موازین اسلام و مصالح جامعه درج و به اطلاع عموم برسانند.»

در ماده چهارم همین قانون آمده است «هیچ مقام دولتی و غیردولتی حق ندارد برای چاپ مطلب یا مقاله‌ای در صدد اعمال فشار بر مطبوعات برآید و یا به سانسور و کنترل نشریات مبادرت کند..»

نگرانی همیشگی ، تعطیل شدن یک‌رسانه
ناامنی شغلی حرفه روزنامه‌نگاری و خبرنگاری یکی از مشکلات اساسی در جوامع در حال توسعه است، بدین‌ معنی که بعد از تغییر یک رئیس، قوانین نیز عوض می‌شود و متاسفانه اکثر امور اداری، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی دائما در تغییر و حتی تضاد هستند و تصمیمات بیشتر بر اساس سلیقه‌های فردی است تا بر اساس منطق، تجربه، دانش و روندهای علمی و عملی یک حرفه.

به ویژه این روزها در عصر دیجیتال نباید به روزنامه‌نگاری و خبرنگاری از منظر سنتی نگاه کرد، واقعیت این است که مرزهای جغرافیایی در رابطه با تولید و تغذیه اطلاعات مفهومی ندارند و نمی‌توان رسانه دیجیتال را مانند رسانه مکتوب کنترل کرد و وبلاگ‌ها برای همیشه حرفه روزنامه‌نگاری و تبادل اطلاعات را دگرگون کرده‌اند، بنابراین برای از بین نرفتن حرفه روزنامه‌نگاری و خبرنگاری قواعد کهنه باید جایگزین قواعد به روز و پیشرفته و منطقی بشوند، تا بشود جلوی تعطیلی روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها را گرفت، چه این روزنامه‌ها به دلایل سیاسی تعطیل شده باشند، چه به دلایل اقتصادی. چرا که مطبوعات یا از سوی دولت با تعطیلی ناگهانی مواجه می‌شوند و یا اینکه سرمایه‌گذاری در این زمینه کشش مالی ندارد و مسئولان مجبور به تعطیل کردن آن می‌شوند که این مورد در نشریات محلی به وفور دیده می‌شود.

از دیگر مسائل خبرنگاران، پاسخگو نبودن نهادهای مسئول است، بدین‌معنا که هیچ‌ یک از نهادها و مقامات که پاسخ آنها برای خبرنگاران سندیت دارد خود را ملزم بر پاسخگویی به خبرنگاران نمی‌دانند، خبرنگاران برای پیگیری یک سوژه گاهی به هر در می‌زنند تا بتواند با یک مسئول صحبت کند، اما موفق نمی‌شوند و وقتی فرار مسئولان از پاسخگویی را در گزارش خود مطرح می‌کند مورد اعتراض مسئولان قرار می‌گیرند.

این یک موضوع همه جایی است یعنی هم خبرنگاران شهرستان‌ها از آن رنج می‌برند، هم خبرنگارهای سراسری.

جایگاه خبرنگاران زن در مطبوعات کشور
بر اساس آخرین اطلاعات منتشر شده از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از مجموع سه هزار و 420 نشریه منتشر شده طی 30 سال گذشته 143 نشریه با موضوعیت زنان و خانواده بوده است که این رقم چهار درصد کل نشریات را شامل می‌شود، از مجموع نشریات منتشره در سطح کشور 369 نشریه یعنی 11 درصد آنها توسط زنان منتشر می‌شود و تعداد زنان صاحب‌امتیاز و مدیر مسئول که بین سال‌های 1383 تا 1386 موفق به اخذ مجوز نشریه شده‌اند 249 نفر بوده است که این رقم ده درصد کل نشریات است.

تعداد روزنامه‌نگاران و خبرنگاران زن با توجه به عدم وجود انجمنی که اسامی تمام روزنامه‌نگاران را داشته باشد مشخص نیست اما با نگاهی به تحریریه‌ها و حوزه‌های خبری دیده می‌شود که تعداد زنان بیشتر است، حتی در حوزه‌هایی که بیشتر مردانه به نظر می‌رسد و حتی خود حوزه نیز ترجیح به حضور خبرنگاران مرد را می‌دهد و به علت امکان بروز برخی مسائل در برخی از برنامه‌های خود تنها از خبرنگار مرد دعوت می‌کند، نیز حضور زنان پررنگ‌تر است.

رسانه‌های محلی نادیده گرفته می‌شوند
قرار است رسالت مطبوعات محلی این باشد که مشکلات اداری، اجتماعی دور از مرکز را مطرح می‌کند و رسانه‌های محلی یک تریبون باشند برای رساندن صدای مردم به پایتخت اما امروز کاهش حمایت‌های دولتی، کمبود کاغذ، نبودن آگهی دولتی و تجاری و کاهش مخاطب تنها بخشی از مشکلات مطبوعات محلی است.

وقتی رسانه‌های محلی حمایت نمی‌شوند، میزان کارآیی آنها نیز محدودتر می‌شود و کار آنها هم غیرحرفه‌ای‌تر می‌شود. این در حالی است که مطبوعات محلی می‌تواند مشکلات مردم را جدی‌تر و جزئی‌تر مطرح کنند، تمام این مسایل سبب می‌شود همکاران مطبوعات به امید فضایی بازتر و آزادتر از شهرستان‌ها به پایتخت مهاجرت کند.
آسیب های حرفه خبرنگاری برای خبرنگاران
به گفته ی دکتر مسعود پورصدری بیماری های ناشی از کار به علت اشتغال شخصی به یک کار معین و تحت تاثیر شرایط موجود در آن ایجاد می شود که این شرایط ممکن است برای فرد بیماری زا باشد.

برای پیشگیری از بیماری ها باید معاینات دوره ای انجام شود و به روش های پیشگیری اهمیت داده شود.

در ادامه کمی راجع به خبر صحبت می کنیم و نقش اخلاق خبرنگاری را روشن می نماییم:

اهمیت خبر
خبر، ماده اولیه ارتباطات اجتماعی را تشکیل می‏دهد. در گفت‏وگوهای عمومی نیز خبر، شامل آگاهی و اطلاعاتی است که افراد درباره زندگی مشترک خویش به دست می‏آورند. انسان‏ها برای دست‏یابی به زندگی بهتر، انتخاب راه مناسب‏تر، فعالیت در صحنه اجتماع و پرداختن آگاهانه‏تر به مسئولیت‏های فردی و اجتماعی، همواره باید از حوادث و اتفاق‏هایی که در دنیای اطرافشان روی می‏دهد، باخبر باشند. در حقیقت، تهیه خبر یکی از اهداف اساسی وسایل ارتباطی به شمار می‏رود و رسانه‏های جمعی اساساً همراه با خبر متولد می‏شوند. نشر خبر و اطلاع‏رسانی در شکل‏گیری شخصیت اصلی یک رسانه ارتباطی، اهمیتی ویژه دارد. بنابراین، وسایل ارتباطی، انتشار اخبار را به عنوان نخستین هدف، در رأس فعالیت‏های خود قرار داده‏اند و می‏کوشند نیازهای خبری مخاطبان خود را تأمین کنند.

عناصر خبر
هر خبرنگار پیش از هر چیز باید به شناسایی دقیق خبر بپردازد و با استفاده از ایده‏های خود یا استناد به گزارش‏های معتبر دیگران، جریان حقیقی آن را بیان و کیفیت و آثارش را به خوبی تشریح کند. با این شیوه، حقیقی بودن، نو بودن و جالب بودن خبر نیز که مهم‏ترین ویژگی‏های آن را تشکیل می‏دهد، رعایت خواهد شد.

هر خبر هر چند کوتاه و کوچک، با توجه به اطلاعات زیر تکمیل می‏شود:
ـ شخص یا اشخاصی که در واقعه، شرکت دارند یا واقعه به گونه‏ای با آنها ارتباط می‏یابد.
ـ موضوع و نوع واقعه، یعنی آنچه واقعه را تشکیل می‏دهد.
ـ علت و انگیزه‏ای که سبب ایجاد واقعه شده است.
ـ چگونگی وقوع که ترتیب و کیفیت واقعه را نشان می‏دهد.
ـ مکان وقوع و زمان آن.

این عناصر شش گانه خبر: کجا، که (چه کسی)، کی (چه وقت)، چه (چه چیزی)، چرا و چگونه (چه‏طور)، کلیشه و الگویی است که با طرح مناسب آنها در خبر، کمترین ابهامی برای مخاطب باقی نمی‏ماند و نیازهای او از محتوای خبر به میزان قابل توجهی تأمین می‏شود.

مراحل خبرنویسی
نگارش و تنظیم اخبار، یکی از مهم‏ترین مراحل کار رسانه ‏های خبری است که به مهارت‏های ویژه‏ای همچون تسلط بر موضوع خبر، آشنایی با متون خبر، تندنویسی، درست‏نویسی، ساده‏نویسی، روان‏نویسی، خلاصه‏نویسی، به‏گزینی کلمات و عبارات، گزینش مناسب اطلاعات، تعیین حجم مناسب اطلاعات و نوشتن آمار و ارقام نیاز دارد. مرسوم‏ترین شیوه نگارش خبر، هِرم وارونه است که در آن، عبارت یا بند نخست، مهم‏ترین بخش خبر را تشکیل می‏دهد. پس از آن نیز دیگر اطلاعات، به ترتیب تا کم‏اهمیت‏ترین بخش خبر می‏آید.

اخلاق خبرنگاری
برخی ویژگی‏های اخلاقی خبرنگار عبارت است از:
– احساس مسئولیت اجتماعی: این اصل، بیان کننده وظایف اجتماعی خبرنگاران است.
-صداقت و واقع‏نمایی: خبرنگار باید هر چیز را آن طور که هست، بنگرد و بکوشد آن را همان‏طور که دیده است، بیان کند.
-خبر برای همه: خبرنگار نباید مردم را از داشتن اطلاعات مفید موردنیازشان محروم کند یا این اطلاعات را تنها در اختیار گروه ویژه‏ای از مردم قرار دهد.
-رعایت عدالت و انصاف: موضع‏گیری خبرنگار یا بنگاه خبری درباره خبر باید بر اساس حق باشد.
-سودمندی و فایده‏رسانی: خبررسانی، ماهیتی آموزشی دارد و خبرنگار به حکم وظیفه اخلاقی و اجتماعی خود باید مروّج خوبی‏ها باشد و به انتشار خبرهای سودمند بپردازد.

بی‏ اعتمادی به خبر
گاه بر اثر رعایت نکردن عواملی، مردم نمی‏توانند به خبر رسانه‏ها اعتماد کنند. برخی از این عوامل عبارت است از: صداقت نداشتن در فرآیند انتشار خبر، تناقض‏گویی، مبالغه و اغراق در فرآیند انتشار خبر، تحریف خبر، سانسور خبر، موثّق نبودن خبر، عینی و واقعی نبودن خبر، بی‏طرف نبودن در انتشار اخبار و جذابیت نداشتن در خبررسانی.

دانشگاه ها:
–دانشکده خبر در سال 1376 رسماً به دلیل نیاز رسانه ها و عدم وجود رشته های تحصیلی خبرنگاری در مراکز آموزش عالی و وجود خلاء عمده در نظام رو به توسعه رسانه های کشور تاسیس شد. تا این نقیصه بزرگ در نظام آموزشی و حرفه ای را برطرف سازد و اساساً یکی از عمده ترین دلایل تصویب و راه اندازی این دانشکده از سوی دفتر گسترش آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ارائه سرفصل های کاملاً بدیع و نو در قالب آموزشهای علمی- کاربردی متناسب با نیاز روز فضای کاری رسانه ها در حوزه این حرفه بود. این دانشکده به عنوان تنها مرکز تخصصی در حوزه خبر ورسانه در خاورمیانه امکان صدور گواهی نامه معتبر شرکت در دوره را دارد که این گواهی نامه مورد تایید سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور می باشد.

آموزش شمار کثیری از خبرنگاران، دبیران، سردبیران و عکاسان خبری رسانه ها که بدون آموزش های آکادمیک و صرفاً بر اساس تجربه، به این کار اشتغال داشتند و تربیت علمی اصحاب ورزیده و خبره رسانه ها و توجه به رشد و گسترش کار حرفه ای و تخصصی آنها در کشور یکی از اهداف عمده راه اندازی این محیط علمی- رسانه ای بوده است.

در طول این سالها دانشکده خبر با تکیه بر تجربه و آگاهیهای علمی مدرسان و خبرگان رسانه ها و استقبال عموم روزنامه نگاران و تلاش در مسیر به روز نمودن موضوعات درسی در سایه آموزشهای علمی- کاربردی توانست به عنوان یک نهاد آموزشی و حرفه ای جایگاه ویژه ای را نه تنها در بین رسانه ها بلکه در بین دانشگاهها و مراکز علمی کسب نماید.

طراحی و برنامه ریزی درسی در حوزه خبرنگاری ملی و بین المللی و تلاش در زمینه ارزیابی محتوایی سرفصلها و عناوین درسی متناسب با نیازهای رسانه ای جامعه، حفظ پویایی و تسلیم نشدن در برابر یکنواختی آموزشی از جمله ویژگیهای دانشکده است که از ابتدای تاسیس تاکنون سرلوحه فعالیتهای خود قرار داده است.

–دانشگاه علامه طباطبایی:در دانشکده ی علوم اجتماعی می باشد.

–دانشگاه علمی کاربردی خبر واحد شیراز: پس از دانشکده خبر واحد تهران، دومین مرکز دانشگاهی علمی – کاربردی در حوزه خبر محسوب می شود، امروز با داشتن 75 نفر دانشجو در رشته های خبرنگاری، روابط عمومی و عکاسی خبری به عنوان یکی از مراکز دانشگاهی در سطح کشور شناخته می شود.

فوت کوزه گری رشته روزنامه نگاری
تجارب یک خبرنگار:
به تخیلات خود بها دهید. تخیلاتتان را در مورد مسائل روز بنویسید.این تخیلات یا درست از آب در می آیند و شما به عنوان یک روزنامه نگار تحلیل گر با قدرت پیش بینی بالا شناخته می شوید یا غلط از آب در می آید و واکنش افراد و گروه های مختلف را بر می انگیزد. در هر صورت شما یک مطلب جنجالی نوشته اید که مدیران تمام روزنامه ها از چنین اتفاقی استقبال می کنند.

شایعه بسازید. تبدیل یک کلاغ به چهل و یا بیشتر یا برعکس آن در مورد مسائل مختلف اجتماعی و سیاسی بر حسب اینکه در روزنامه کدام جناح سیاسی می نویسید لازم است. فقط حواستان باشد اشتباه یک مثبت و منفی امکان دارد فاجعه به بار بیاورد و منجر به اخراج شما از روزنامه شود. البته آن هم زیاد مهم نیست چون شما به زودی توسط جناح رقیب جذب خواهید شد.

کنجکاوی در باره زندگی شخصیت های بزرگ سیاسی، اجتماعی و هنری می تواند به پیشرفت شما کمک کند. تا می توانید در مورد این شخصیت ها اطلاعات جمع کنید و راه و بیراه در مطالب خود به آن ها اشاره کنید. این کار باعث می شود شما به عنوان یک فرد مطلع شناخته شوید و بالاخره افرادی پیدا می شوند که قیمت اطلاعات شما را به خوبی بدانند و برای آن هزینه بپردازند.

تشویش اذهان عمومی یکی از جرایم مطبوعاتی است که شما را ابتدا به خاک سیاه و سپس به اوج رفاه می رساند. اگر تحمل چند ماه زندان را دارید، از هم اکنون دست به کار شوید و افکار دیگران را مشوش کنید. بعد از آزادی از زندان مطمئناً شما برای سخنرانی و یا ادامه تحصیل و زندگی به آمریکا و اروپا دعوت می شوید.

برای مخاطب تره هم خرد نکنید. نوشته شما می تواند پر از غلط املایی و نگارشی باشد. نگران نباشید، مخاطبان هم برای شما تره خرد نمی کنند. مطالب شما در روزنامه اگر خیلی خوش شانس باشید تنها توسط خودتان و دوستانتان خوانده می شود و اکثر مردم روزنامه را برای پاک کردن شیشه های اتومبیل و منزل و پیچیدن و پاک کردن سبزی و… می خرند.

همیشه شغل دوم داشته باشید. یک روزنامه همواره در معرض خطر تعطیل شدن و یا عدم پرداخت حقوق و حق التالیف نویسندگان و عواملش است. خیلی از افرادی که به روزنامه نگاری به چشم یک شغل نگاه می کردند الان گوشه خیابان به کارتن خوابی مشغولند. عاقل باشید و همیشه به روزنامه نگاری به عنوان یک تفریح سالم نگاه کنید.

اگر به دنبال یک کار بی دردسر و نان و آب دار هستید، می توانید در روزنامه ها و مجلات زرد به نوشتن داستان های عاشقانه و جنایی یا فال بینی هندی و چینی بپردازید. با یک اسم زنانه مانند ژیلا ژوله یا از این دست می توانید ستون آشپزی، خانه داری، خیاطی و گلدوزی یا ستون پاسخ به نامه ها را بنویسید. می توانید نامه هایی به نام های مختلف برای روزنامه بنویسید و به نام سنگ صبور به نامه ها پاسخ دهید، این لذت بخش ترین کاری .است که یک روزنامه نگار می تواند داشته باشد

برنامه آموزشی این دوره شامل ۱۳۶ واحد به این شرح است:
دروس عمومی ۲۱ واحد
دروس پایه ۴۰ واحد
دروس اختصاصی ۳۵ واحد
دروس تخصصی۳۰ واحد
دروس اختیاری ۱۰ واحد

دروس عمومی:
معارف اسلامی (۱) – ۲ واحد
معارف اسلامی(۲) – ۲ واحد
اخلاق و تربیت اسلامی – ۲ واحد
انقلاب اسلامی و ریشه های آن – ۲ واحد
تاریخ اسلام – ۲ واحد
متون اسلامی (آموزش زبان عربی) – ۲ واحد
زبان فارسی – ۳ واحد
زبان خارجی – ۳ واحد
تربیت بدنی (۱) – ۱ واحد
تربیت بدنی (۲) – ۱ واحد
جمعیت و تنظیم خانواده – ۱ واحد

دروس پایه:
مبانی جامعه شناسی – ۳ واحد
کاربرد رایانه در علوم ارتباطات – ۲ واحد
اصول علم اقتصاد – ۳ واحد
اقتصاد ایران – ۲ واحد
کلیات حقوق – ۲ واحد
مبانی تاریخ اجتماعی ایران – ۲ واحد
آمار مقدماتی – ۲ واحد
آمار در علوم اجتماعی – ۲ واحد
زبان تخصصی(۱) – متون ارتباطات اجتماعی – ۲ واحد
حقوق اساسی – ۲ واحد
اصول علم سیاست – ۲ واحد
روان شناسی اجتماعی – ۳ واحد
روش های تحقیق در علوم اجتماعی(عملی و نظری) – ۴ واحد
اصول روابط و سازمان های بین المللی – ۲ واحد
نظریه‌های جامعه شناسی – ۳ واحد
اصول سازمان و مدیریت – ۲ واحد
اندیشه های سیاسی در قرن بیستم – ۲ واحد

دروس اختصاصی:
مبانی ارتباطات جمعی – ۳ واحد
ارتباطات بین الملل – ۳ واحد
ارتباطات سیاسی – ۳ واحد
ارتباطات انسانی – ۳ واحد
تحلیل محتوای پیام‌های ارتباطی – ۲ واحد
ارتباطات تصویری – ۲ واحد
نظریه‌های ارتباطات اجتماعی – ۳ واحد
گرافیک و صفحه‌آرایی در مطبوعات – ۲ واحد
تکنولوژی‌های ارتباطی – ۲ واحد
مبانی جامعه اطلاعاتی – ۳ واحد
افکارعمومی و وسایل ارتباط جمعی – ۲ واحد
مبانی ارتباطات و توسعه – ۲ واحد
حقوق ارتباط جمعی – ۲ واحد
شیوه نگارش فارسی در مطبوعات – ۳ واحد

دروس تخصصی:
اصول روزنامه نگاری – ۳ واحد
روزنامه نگاری عملی(۱) مصابحه مطبوعاتی – ۳ واحد
روزنامه نگاری عملی(۲) گزارش مطبوعاتی – ۳ واحد
ویراستاری و مدیریت اخبار – ۳ واحد
روزنامه نگاری تخصصی – ۳ واحد
تاریخ مطبوعات – ۳ واحد
نقد و تفسیر و مقاله نویسی – ۲ واحد
روزنامه‌نگاری الکترونیکی – ۲ واحد
حق و مسئولیت‌های روزنامه نگاری – ۲ واحد
زبان تخصصی(۲) – متون روزنامه نگاری – ۲ واحد
عکاسی خبری – فتوژورنالیسم – ۲ واحد
کارآموزی – ۲ واحد

دروس اختیاری:
امور بازرگانی – ۲ واحد
رفتار سازمانی – ۲ واحد
آشنایی با حرفه‌های ارتباطی – ۲ واحد
سازمان‌های اداری در ایران – ۲ واحد
مبانی ارتباطات سازمانی – ۲ واحد
اصول بازاریابی – ۲ واحد
ارتباطات میان فرهنگی – ۲ واحد
تامین و رفاه اجتماعی – ۲ واحد
جامعه شناسی شهری – ۲ واحد
جامعه شناسی سیاسی – ۲ واحد
تغییرات اجتماعی – ۲ واحد
مبانی جمعیت شناسی – ۲ واحد
کلیات برنامه‌ریزی اجتماعی و اقتصادی – ۲ واحد
معنی شناسی در رسانه‌ها – ۲ واحد
روزنامه نگاری رادیویی و تلویزیونی – ۳ واحد
پایان نامه – ۳ واحد

دانشجویان رشته روزنامه‌نگاری می‌توانند از بین فهرست دروس فوق و دروس تخصصی رشته روابط عمومی و رشته مطالعات ارتباطی و فناوری اطلاعات تا سقف ۱۰واحد انتخاب کنند.

 

منبع: خبرنامه دانشجویان ایران